::
Các chuyên gia cho rằng tác động đến kinh tế Việt Nam sẽ không có sự thay đổi lớn dù ứng cử viên của đảng nào chiến thắng, nhưng thị trường chứng khoán có thể biến động mạnh nếu ông Trump đắc cử.
Ngày 5/11 tới, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sẽ diễn ra, với kết quả khó dự đoán khi hai ứng viên Donald Trump và Kamala Harris đang cạnh tranh quyết liệt trong các khảo sát gần đây. Theo ông Michael Kokalari, Giám đốc Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường tại VinaCapital, kết quả bầu cử có thể sẽ không tác động lớn tới Việt Nam, dù bất kỳ ai giành chiến thắng.
Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích của Công ty chứng khoán Yuanta, nhận định rằng tác động đến kinh tế Việt Nam ở tầm vĩ mô sẽ không lớn dù ai thắng cử. Cả hai ứng viên Tổng thống Mỹ đều hứa hẹn sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế theo cách riêng, nhưng nhìn chung vẫn theo hướng phát triển mà các chính quyền tiền nhiệm đã thực hiện.
Trong chiến dịch tranh cử, bà Kamala Harris tập trung vào thúc đẩy kinh tế qua các điều chỉnh nhỏ, bao gồm tăng ưu đãi thuế cho gia đình có con nhỏ, nâng lương tối thiểu, xây dựng thêm nhà ở giá rẻ và tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ vay vốn. Cách tiếp cận này theo hướng “chính sách công nghiệp,” nhằm hỗ trợ và khuyến khích sản xuất quay trở lại Mỹ.
Chính sách của ông Trump được cho là mang tính bảo hộ mạnh mẽ hơn, với các biện pháp cứng rắn như trục xuất người nhập cư trái phép, áp dụng mức thuế nhập khẩu cao và giảm thuế cho các doanh nghiệp cũng như người dân trong nước.
Theo chuyên gia từ VinaCapital, mỗi ứng viên đều có điểm mạnh và yếu trong cách tiếp cận. Đạo luật “CHIPS” do Tổng thống Biden đưa ra năm 2022, phù hợp với khuynh hướng của đảng Dân chủ, đã thúc đẩy ngành sản xuất công nghệ tại Mỹ, giúp tăng gấp 4 lần vốn đầu tư vào các nhà máy mới. Tuy nhiên, chi phí sản xuất lại đội lên do tình trạng thiếu hụt lao động có tay nghề.
Ông Michael Kokalari nhận định trong báo cáo đầu tháng 9 rằng việc Mỹ đưa sản xuất về nước có thể không gây ra tác động lớn đối với các sản phẩm sản xuất tại Việt Nam. Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump cũng đưa ra các biện pháp bảo hộ mạnh mẽ, bao gồm đề xuất áp thuế 10-20% lên hàng nhập khẩu từ nhiều quốc gia và 60% với hàng từ Trung Quốc, mức này cao hơn hẳn so với mức thuế trung bình 2% đối với hàng phi nông nghiệp nhập vào Mỹ hiện nay.
Các nhà kinh tế không tán thành với quan điểm của ông Trump. Theo chuyên gia từ VinaCapital, nếu ông Trump giành chiến thắng, có khả năng ông sẽ ưu tiên việc giảm giá trị đồng USD thay vì tăng thuế quan lớn, dù đã nhiều lần cam kết ngược lại. Việc tiếp tục áp thuế cao có thể khiến giá trị đồng USD tăng, nên ứng viên đảng Cộng hòa sẽ cần cân nhắc giữa tăng thuế và thực hiện các biện pháp làm giảm giá trị đồng USD một giải pháp được cho là mang lại lợi ích cao hơn.
Ông Nguyễn Thế Minh cho rằng, dù chọn phương án nào, Việt Nam vẫn hưởng một số lợi ích nhất định. Trong lĩnh vực đầu tư, cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung bắt đầu từ quyết định áp thuế lên hàng Trung Quốc vào năm 2018 của ông Donald Trump đã thúc đẩy nhiều doanh nghiệp chuyển dịch chuỗi sản xuất khỏi Trung Quốc, trong đó Việt Nam nổi lên như một trong những điểm đến hấp dẫn.
Theo chuyên gia từ VinaCapital, dù Mỹ có áp thuế cao hơn hoặc làm giảm giá trị đồng USD, xuất khẩu của Việt Nam có khả năng không bị ảnh hưởng. Đồng USD yếu sẽ hỗ trợ việc xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam sang các thị trường ngoài Mỹ, và mức thuế 10-20% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia ngoài Trung Quốc cũng được dự đoán sẽ không làm giảm sức cạnh tranh của hàng Việt Nam.
Theo báo cáo từ Standard Chartered và một số tổ chức khác, nếu Mỹ áp thuế 60% lên hàng Trung Quốc, Việt Nam và Mexico có thể sẽ tiếp tục hưởng lợi về xuất khẩu. Nhu cầu tiêu dùng tại Mỹ vẫn duy trì mạnh mẽ trong năm nay, dù Fed đã tăng lãi suất, tạo cơ hội thúc đẩy xuất khẩu từ Việt Nam. Thống kê cho thấy trong 7 tháng đầu năm nay, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đã tăng 24%, cao hơn mức tăng 21% cùng kỳ năm trước.
Trong quý III, xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Mỹ đạt gần 33 tỷ USD, đánh dấu mức cao nhất từ trước đến nay. Tính chung 9 tháng đầu năm, tổng kim ngạch đạt gần 88,2 tỷ USD, tăng khoảng 26% so với cùng kỳ năm ngoái. Với gần 30% hàng xuất khẩu của Việt Nam nhắm đến Mỹ, các chuyên gia dự đoán đà tăng trưởng này sẽ được duy trì sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ và kéo dài sang đầu năm tới.
Tuy nhiên, một số rủi ro vẫn hiện hữu. Chênh lệch cán cân thương mại giữa xuất và nhập khẩu với Mỹ có thể khiến Việt Nam đứng trước nguy cơ bị áp thuế nếu ông Trump tái đắc cử.
Theo báo cáo giữa tháng 10 của Fitch, nếu ông Trump tiếp tục nhiệm kỳ thứ hai, GDP của một số quốc gia châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, Hàn Quốc và Việt Nam – những nước có lượng hàng xuất khẩu lớn sang Mỹ – có thể chịu tác động tiêu cực. Trong kịch bản xấu nhất, GDP thực của ba quốc gia này có thể giảm ít nhất 1% so với dự báo hiện tại của Fitch.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng cảnh báo rằng tăng thuế nhập khẩu trên toàn cầu có thể làm suy giảm GDP thế giới. IMF ước tính tăng trưởng kinh tế dài hạn có thể giảm 7%, tương đương tổng quy mô kinh tế của Đức và Nhật Bản.
Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích tại Công ty chứng khoán Yuanta, cho biết thị trường tài chính và chứng khoán có thể sẽ phản ứng khác nhau tùy theo kết quả bầu cử. Nếu ứng viên đảng Dân chủ giành chiến thắng, thị trường có khả năng biến động ít hơn so với khi ứng viên đảng Cộng hòa thắng cử. Các cam kết chính sách của ông Trump thường được đánh giá là quyết liệt hơn, và trong nhiệm kỳ trước, ông đã từng đưa ra những quyết định nhanh chóng và khó đoán.
Washington Post nhận định rằng, trong các quyết định liên quan đến chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, ông Trump thường ưu tiên trực giác và phân tích cá nhân hơn là những lời khuyên từ các cố vấn.
Giám đốc phân tích tại Chứng khoán Yuanta cho rằng rất khó dự đoán ai sẽ giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng và thị trường sẽ biến động theo chiều hướng nào sau bầu cử. Tuy nhiên, nếu xét về khả năng biến động ngắn hạn, ông Trump là ứng viên có thể khiến giới đầu tư phải cẩn trọng.
Một vấn đề nữa khiến các chuyên gia lo ngại nếu ông Trump tái đắc cử là khả năng ông có thể gây ảnh hưởng đến tính độc lập của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Cựu kinh tế trưởng của IMF, ông Maurice Obstfeld, chia sẻ trên CNN rằng, nếu Fed chịu sự chi phối chính trị, các nguyên tắc trong hệ thống tài chính toàn cầu sẽ thay đổi.
Giám đốc phân tích từ Chứng khoán Yuanta cũng cảnh báo rằng, trong trường hợp này, thị trường tài chính có thể “chao đảo” do các yếu tố trở nên khó lường hơn.
