::
Khi Trump đắc cử, Elon Musk có thể thu về lợi ích lớn từ các chính sách thân thiện với doanh nghiệp và thúc đẩy giá trị cổ phiếu. Tuy nhiên, đế chế kinh doanh của Musk cũng có thể gặp khó khăn nếu chính quyền Trump gia tăng sức ép thương mại với Trung Quốc.
Trong cuộc đua vào Nhà Trắng, Musk là một trong những CEO ủng hộ Donald Trump nhiệt tình nhất. Theo hồ sơ từ Ủy ban Bầu cử Liên bang Mỹ, Musk đã đóng góp gần 119 triệu USD cho siêu ủy ban hành động chính trị do ông lập ra để hỗ trợ Trump và thường xuyên xuất hiện cùng ứng viên đảng Cộng hòa tại các sự kiện tranh cử.
Trong đêm bầu cử, Elon Musk ngồi bên cạnh Donald Trump, cùng trò chuyện trong khi chờ đợi kết quả. Khi Trump giành chiến thắng, Musk lập tức đăng một loạt tweet trên mạng xã hội X để chúc mừng. “Người dân Mỹ đã giao cho Donald Trump một trọng trách rõ ràng sau những thay đổi tối nay,” Musk viết.
Khác hẳn với quan điểm năm 2022 khi cho rằng Trump đã quá lớn tuổi để tái tranh cử và nên “về nghỉ ngơi,” Musk hiện đã hoàn toàn thay đổi lập trường trong chặng cuối cuộc bầu cử lần này. Trước đó, Trump từng đáp trả bình luận của Musk, nhắc rằng Musk đã “nài nỉ” ông phê duyệt các khoản trợ cấp khi ông còn là Tổng thống.
“Musk đang đặt cược lớn,” Daniel Ives, nhà phân tích công nghệ tại công ty quản lý tài sản Wedbush Securities ở Los Angeles, nhận xét. “Ông ấy đã tham gia rất sâu vào cuộc bầu cử.” Đổi lại, nếu Trump thắng cử, Musk có thể hưởng lợi đáng kể về mặt chính trị và kinh tế.
Theo Steve Nelson, nhà khoa học chính trị tại Đại học Tây Bắc Mỹ, những cá nhân siêu giàu như Elon Musk, khi tài sản đã vượt qua mức bận tâm, thường có xu hướng chuyển sang quan tâm đến chính trị. Thay vì tự mình tranh cử, Musk chọn cách gây ảnh hưởng bằng cách đầu tư mạnh tay vào ứng viên mà ông ủng hộ.
Sinh ra tại Nam Phi, Musk không thể tranh cử tổng thống Mỹ, dù về lý thuyết vẫn có thể chạy đua vào các vị trí khác trong chính quyền. Tuy nhiên, vị tỷ phú giàu nhất thế giới có vẻ không mặn mà với các chức vụ đó, mà chọn cách gây ảnh hưởng qua mối quan hệ với Trump, người có khả năng sẽ trở thành tổng thống kế nhiệm.
Theo Steve Nelson, Elon Musk có lẽ có mong muốn mạnh mẽ trong việc tác động đến các chính sách thông qua những ảnh hưởng gián tiếp, hơn là trực tiếp nắm giữ các vị trí lãnh đạo chính phủ. Điều này giúp Musk duy trì ảnh hưởng mà không cần rời khỏi vai trò tại Tesla hay SpaceX.
Donald Trump thậm chí đã gợi ý Musk có thể đảm nhiệm chức vụ Bộ trưởng Bộ Hiệu suất Chính phủ (DOGE). Tuy nhiên, để nhận vai trò này, Musk sẽ phải từ bỏ các vị trí lãnh đạo hiện tại của mình. Do đó, Musk nhiều khả năng sẽ tham gia vào một ủy ban giám sát hiệu suất của chính phủ thay vì trở thành bộ trưởng.
Steve Nelson nhận định rằng Elon Musk đang tìm kiếm một vị thế chính trị để tự chủ trong việc thúc đẩy các mục tiêu của mình, thay vì phải dựa vào người khác. Theo Nelson, Musk đặt niềm tin vào hiệu suất làm việc cao và theo đuổi một chương trình nghị sự rõ ràng, tập trung vào những công nghệ đột phá.
Sự ủng hộ cả về chính trị lẫn tài chính của Musk đối với Trump đã đem lại kết quả gần như ngay lập tức. Sáng ngày 6/11, sau khi Trump chiến thắng, cổ phiếu Tesla công ty đại chúng lớn mà Musk đang dẫn dắt tăng 13% khi thị trường mở cửa, giúp tài sản của Musk tăng thêm hơn 15 tỷ USD. Như vậy, khoản đóng góp 119 triệu USD của Musk cho siêu PAC đã mang lại lợi nhuận đáng kể, tương đương mức tăng 12.761%.
Đây là mức tăng mạnh nhất trong hai năm qua đối với cổ phiếu Tesla, vốn gần đây gặp nhiều khó khăn và chỉ tăng 1% trong cả năm tính đến khi thị trường đóng cửa vào ngày 5/11.
Mặc dù Trump giành chiến thắng, Tesla vẫn phải đối mặt với một số rủi ro. Trước đây, Trump từng công khai chỉ trích xe điện, cho rằng chúng có giá quá cao, phạm vi di chuyển hạn chế và có thể làm tổn hại đến việc làm và ngành công nghiệp ôtô Mỹ. Ông còn tuyên bố sẽ chấm dứt điều ông gọi là “sứ mệnh xe điện của Biden,” mặc dù không có một chính sách cụ thể nào như vậy và cũng không rõ ông đang ám chỉ đến vấn đề gì.
Dưới thời Tổng thống Joe Biden, ngành xe điện đã nhận được nhiều hỗ trợ quan trọng từ chính phủ Mỹ. Điều này bao gồm hàng tỷ USD cho các khoản vay khuyến khích sản xuất xe điện và pin tại Mỹ, xây dựng mạng lưới trạm sạc trên toàn quốc, cùng với khoản tín dụng thuế 7.500 USD cho người mua xe điện.
Nhiều chuyên gia trong ngành dự đoán rằng Trump có thể sẽ chấm dứt các chương trình hỗ trợ xe điện. Ông có thể chỉ đạo Bộ Tài chính điều chỉnh các quy định về điều kiện cho người mua xe điện nhận khoản vay, qua đó hạn chế đáng kể khả năng được hưởng tín dụng thuế. Nếu đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát lưỡng viện quốc hội, ông cũng có thể thúc đẩy luật nhằm loại bỏ hoàn toàn khoản tín dụng này.
Tuy nhiên, Elon Musk cho biết ông không quá lo lắng về khả năng xóa bỏ tín dụng thuế cho xe điện, vì Tesla coi đây chủ yếu là lợi ích dành cho các hãng sản xuất ôtô truyền thống, hỗ trợ họ tiến vào thị trường xe điện và thúc đẩy cạnh tranh nhiều hơn.
“Hãy loại bỏ các khoản trợ cấp. Điều đó chỉ có lợi cho Tesla,” Musk chia sẻ trên X vào tháng 7.
Trước áp lực cạnh tranh ngày càng gia tăng, doanh số toàn cầu của Tesla đã giảm 2% trong 9 tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm ngoái. Dù doanh thu và lợi nhuận đã cải thiện trong quý ba, đây là lần đầu tiên Tesla ghi nhận mức sụt giảm như vậy kể từ khi thành lập.
Nhà phân tích Daniel Ives cho rằng một thách thức lớn đối với Tesla sẽ là nguy cơ Mỹ và Trung Quốc rơi vào một cuộc chiến thương mại thứ hai dưới thời Trump.
“Trump sẽ có lập trường cứng rắn hơn nhiều với Trung Quốc, và khi đó, những tác động tiêu cực có thể lấn át các lợi ích mà Tesla nhận được,” Ives nhận xét. “Nhà máy của Tesla tại Thượng Hải đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong doanh thu và lợi nhuận toàn cầu của công ty, với hơn 40% đơn hàng của Tesla đến từ thị trường Trung Quốc. Tesla sẽ bị cuốn vào cuộc đối đầu này.”
Tesla cũng có thể gặp trở ngại nếu Trump giao cho Musk nhiệm vụ giám sát một ủy ban về cắt giảm lãng phí trong chính phủ, điều này có thể khiến Musk phải dành ít thời gian hơn cho việc điều hành Tesla. “Sẽ có nhiều lúc Musk phải rời xa Tesla, vào đúng thời điểm khi người ta mong ông ấy tập trung hơn vào công ty,” nhà phân tích Daniel Ives nhận xét.
Về phần SpaceX, công ty này có lẽ sẽ ít bị ảnh hưởng hơn. Đối thủ chính của SpaceX, Boeing, đang gặp khó khăn nghiêm trọng với tàu vũ trụ mà NASA ký hợp đồng để vận chuyển phi hành gia đến và rời khỏi Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS).
Musk đã đối mặt với nhiều chỉ trích vì sở hữu mạng xã hội X, đặc biệt từ phía các đảng viên Dân chủ, những người cáo buộc nền tảng này lan truyền thông tin sai lệch. Tuy nhiên, ngay cả dưới thời Biden, X vẫn không bị đóng cửa hay gặp trở ngại từ chính phủ.
Với chính quyền mới của Trump, khả năng cao cũng sẽ không có hành động nào chống lại X. Mặc dù Musk đã chịu một số tổn thất tài chính sau khi mua lại công ty, hiện nay, nền tảng này chỉ chiếm một phần tương đối nhỏ trong tổng giá trị tài sản ròng của ông.
Elon Musk đã mua lại Twitter vào năm 2022 với mức giá 44 tỷ USD, sau đó đổi tên thành X. Ông thực hiện nhiều thay đổi lớn tại công ty, bao gồm sa thải hàng loạt nhân viên, khôi phục các tài khoản gây tranh cãi trong đó có tài khoản của Trump và từ chối hợp tác với nhiều nhà quảng cáo. Những quyết định này dẫn đến sự ra đi của một lượng lớn người dùng, khiến giá trị hiện tại của X chỉ còn khoảng 1/5 so với số tiền Musk đã đầu tư ban đầu.
Musk dường như không mấy bận tâm đến giá trị tài chính của X.
David Faris, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Roosevelt, nhận xét: “Có những người giàu luôn tìm cách gia tăng tài sản và chỉ nhìn thế giới qua lăng kính lợi ích kinh doanh. Nhưng cũng có những người như Musk, giàu đến mức sẵn sàng chi 44 tỷ USD để mua Twitter mà không hề quan tâm đến lợi nhuận. Ông ấy tạo dựng tài sản theo cách khó có thể giải thích về mặt kinh tế.”
