Nhiều quan chức bày tỏ lo ngại rằng nếu Trump trở lại, tài chính toàn cầu có thể gặp nhiều biến động do chính sách tăng thuế quyết liệt, kéo theo sự gia tăng đáng kể của nợ công Mỹ, đồng thời làm suy giảm những tiến bộ trong các giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu.
Tăng trưởng kinh tế chậm lại, nợ công gia tăng và xung đột leo thang là những vấn đề được đặt lên hàng đầu tại cuộc họp thường niên của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB), kết thúc vào ngày 27/10. Tuy vậy, các lãnh đạo lại đặc biệt quan ngại về khả năng cựu Tổng thống Donald Trump có thể tái đắc cử trong cuộc bầu cử vào tháng 11 này.
Ứng viên Đảng Cộng hòa hiện đang chiếm ưu thế trong các cuộc khảo sát gần đây, thu hẹp khoảng cách đáng kể với Phó Tổng thống Kamala Harris, ứng viên Đảng Dân chủ. Sự kiện này đã trở thành tâm điểm trong hầu hết các cuộc trao đổi giữa giới chức tài chính, thống đốc ngân hàng trung ương và các tổ chức tham dự tại Washington tuần trước.
Nhiều ý kiến cho rằng Trump có thể gây ra biến động lớn cho hệ thống tài chính toàn cầu với chính sách tăng thuế quyết liệt, phát hành thêm hàng nghìn tỷ USD trái phiếu, đồng thời làm suy giảm các nỗ lực chống lại biến đổi khí hậu.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản, ông Kazuo Ueda, nhận xét: “Nhiều người tỏ ra lo ngại về việc ai sẽ trở thành tổng thống tiếp theo và các chính sách sẽ được thực hiện dưới thời chính quyền mới.” Một thống đốc khác chia sẻ sự lo lắng tương tự, nói rằng: “Trump dường như đang có nhiều cơ hội chiến thắng hơn.”
Cựu Tổng thống Mỹ đã đưa ra đề xuất áp mức thuế 10% đối với hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia, riêng Trung Quốc sẽ chịu mức thuế 60%. Động thái này có thể gây xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu, thúc đẩy lạm phát và dẫn đến các phản ứng trả đũa từ các nước khác. Vào cuối tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Đức Christian Lindner cũng nhận định trên Reuters rằng một cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và châu Âu sẽ chỉ mang lại thiệt hại cho cả hai bên.
Trump đang nỗ lực thu hút cử tri Mỹ thông qua các chính sách cắt giảm thuế mạnh tay, bao gồm thuế thu nhập cá nhân, thuế trên tiền tip, tiền làm thêm giờ, và cả các khoản trợ cấp hưu trí. Tuy nhiên, các chuyên gia ngân sách cảnh báo rằng những chính sách này có thể đẩy nợ công của Mỹ tăng thêm ít nhất 7.500 tỷ USD trong vòng 10 năm tới.
Chiến thắng của bà Harris được các quan chức tài chính xem là sự tiếp nối các chính sách dưới thời Tổng thống Joe Biden, bao gồm việc thúc đẩy hợp tác quốc tế về khí hậu, thuế doanh nghiệp, giảm nợ, và cải cách hệ thống ngân hàng. Kế hoạch của bà có thể khiến nợ công của Mỹ tăng lên, nhưng ở mức thấp hơn nhiều so với đề xuất của Trump.
Biden vẫn duy trì các mức thuế mà Trump áp đặt lên nhôm, thép và nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, thậm chí còn tăng thuế với các ngành công nghiệp mới như xe điện và năng lượng mặt trời. Bà Harris ủng hộ cách tiếp cận có trọng tâm này và chỉ trích chính sách thuế rộng khắp của Trump, cho rằng đó chỉ là một loại thuế tiêu dùng áp đặt lên các gia đình Mỹ.
Các thị trường tài chính đang tăng kỳ vọng về khả năng trở lại của cựu Tổng thống Mỹ. Các tài sản liên quan đến ông, như cổ phiếu, Bitcoin và peso Mexico, đều có biến động phản ánh điều này. Chỉ số Dollar Index đã tăng 3,6% trong tháng này, đạt mức tăng mạnh nhất trong hơn 2,5 năm. Chuyên gia Steve Englander từ Standard Chartered ước tính rằng khoảng 60% mức tăng này là do niềm tin của thị trường vào khả năng Trump giành chiến thắng.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Brazil, Roberto Campos Neto, cho biết việc thị trường kỳ vọng Trump tái đắc cử đã tác động đến lãi suất dài hạn tại quốc gia này. Sự lo ngại này diễn ra khi IMF tuyên bố rằng lạm phát toàn cầu gần như đã được kiểm soát, nhờ sức mạnh kinh tế của Mỹ bù đắp cho sự suy giảm kinh tế tại Trung Quốc và châu Âu.
Khi được hỏi về tác động của Trump đối với các khuyến nghị chính sách của IMF, Tổng Giám đốc Kristalina Georgieva nhấn mạnh rằng tổ chức này đang tập trung vào việc giải quyết các vấn đề kinh tế hiện tại. “Cuộc bầu cử là quyết định của người Mỹ. Nhiệm vụ của chúng tôi là xác định thách thức và tìm cách để IMF có thể ứng phó với những thách thức này,” Georgieva chia sẻ.
Tháng trước, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất được coi là cơ hội cho sự tăng trưởng tại các thị trường mới nổi, nhờ điều kiện tài chính được cải thiện và áp lực lên nội tệ giảm bớt. Tuy nhiên, nhiều quan chức tài chính lo ngại rằng thâm hụt ngân sách lớn dưới thời Trump có thể khiến lợi thế này chỉ mang tính tạm thời, làm cho “bữa tiệc” tăng trưởng kinh tế nhanh chóng kết thúc.
Bộ trưởng Tài chính Thổ Nhĩ Kỳ Mehmet Simsek cho biết, “Thâm hụt gia tăng sẽ buộc Mỹ phải vay nợ nhiều hơn, kéo theo lãi suất dài hạn tăng cao. Điều này có thể làm cho USD mạnh hơn, và chắc chắn lãi suất cao cùng đồng đôla mạnh không phải là điều mà các nước mới nổi mong đợi.” Ông chia sẻ quan điểm này tại một sự kiện bên lề cuộc họp.
Nỗi lo về các biện pháp trả đũa thương mại toàn cầu cũng ngày càng gia tăng. Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nam Phi, Lesetja Kganyago, cảnh báo: “Nếu một quốc gia áp đặt thuế nhập khẩu, các nước khác có thể phản ứng tương tự, dẫn đến giá cả leo thang. Quá trình kiểm soát lạm phát sẽ trở thành thách thức lớn đối với các ngân hàng trung ương.”
Bộ trưởng Tài chính Arab Saudi, Mohammed Al-Jadaan, nhấn mạnh rằng mối quan hệ hợp tác với các chính quyền Mỹ trước đây, dù là Đảng Cộng hòa hay Dân chủ, luôn được duy trì. “Điều quan trọng là giữ vững kênh đối thoại,” ông chia sẻ, nhận được sự đồng tình từ nhiều nhà lãnh đạo.
Bộ trưởng Tài chính Angola, Vera Daves de Sousa, cũng bày tỏ quan điểm lạc quan: “Chúng ta đã vượt qua nhiều thách thức, từ đại dịch Covid-19 đến những căng thẳng chính trị. Mỗi thách thức là một cơ hội để học hỏi và tìm ra giải pháp.”