Cả hai ứng cử viên tổng thống Mỹ đều chia sẻ mục tiêu thúc đẩy nền kinh tế và thu hút tầng lớp trung lưu, nhưng lại chọn những hướng đi chính sách khác nhau.
Trong tuần này, hai ứng cử viên tổng thống Mỹ, bà Kamala Harris và ông Donald Trump, đã tiết lộ thêm các chi tiết mới về kế hoạch thúc đẩy nền kinh tế lớn nhất toàn cầu. Bà Harris đã công bố loạt đề xuất mới tại một sự kiện ở New Hampshire vào ngày 4/9, trong khi ông Trump có bài phát biểu tại New York vào ngày 5/9.
Kinh tế luôn giữ vai trò then chốt trong các kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ. Theo kết quả cuộc khảo sát do AP thực hiện vào tháng trước, 45% số người tham gia tin rằng ông Trump sẽ quản lý nền kinh tế hiệu quả hơn. Trong khi đó, chỉ 38% bày tỏ niềm tin vào khả năng điều hành kinh tế của bà Harris.
Người giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tháng 11 sắp tới sẽ định hình đáng kể luật thuế của Mỹ vào năm sau, khi phần lớn các chính sách cắt giảm thuế mà cựu tổng thống đã ký vào năm 2017 sẽ hết hiệu lực vào đầu năm tới. Không chỉ dừng lại ở vấn đề thuế, Trump và Harris cũng có những cách tiếp cận rất khác biệt đối với nhiều chính sách kinh tế khác.
Trump cho rằng việc cắt giảm thuế cho doanh nghiệp và tầng lớp giàu có là cần thiết để kích thích đầu tư. Trong nhiệm kỳ trước, các cố vấn của ông dự đoán tăng trưởng kinh tế trung bình sẽ vượt ngưỡng 3% hàng năm, nhưng thực tế lại không đạt được kỳ vọng này. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian 2018-2019, thu nhập trung bình của hộ gia đình đã tăng 5.220 USD, lên mức 78.250 USD, theo số liệu từ Cục Thống kê Dân số Mỹ.
“Joseph LaVorgna, cựu kinh tế gia tại Nhà Trắng dưới thời Trump, giải thích với AP rằng các chính sách của ông Trump nhằm tăng lương cho tầng lớp trung lưu, thúc đẩy sản xuất quay trở lại Mỹ và khôi phục quá trình công nghiệp hóa.”
Ngược lại, bà Harris đặt trọng tâm vào việc hỗ trợ tầng lớp trung lưu sở hữu nhà, giúp người lao động có con nhỏ và giảm gánh nặng thuế cho các doanh nghiệp nhỏ. Bà cũng hướng tới việc giải quyết áp lực giá cả, khi nền kinh tế hàng đầu thế giới đang dần hồi phục sau giai đoạn lạm phát cao nhất trong 40 năm qua.
Người mua nhà lần đầu có thể nhận hỗ trợ lên đến 25.000 USD cho khoản tiền trả trước. Trong 4 năm tới, kế hoạch dự kiến xây dựng 3 triệu căn nhà mới. Ngoài ra, người lao động vừa sinh con sẽ được giảm 6.000 USD trong số tiền thuế.
Brian Nelson, một cố vấn của bà Harris, giải thích rằng khi người lao động và tầng lớp trung lưu ở Mỹ có cơ hội tăng thu nhập, khởi nghiệp, mua nhà và cải thiện tình hình tài chính cá nhân, nền kinh tế quốc gia sẽ được củng cố và phát triển mạnh mẽ hơn.
Trump đề xuất miễn thuế cho tiền hoa hồng và các khoản trợ cấp dành cho người lao động. Trong khi đó, bà Harris cũng đồng tình với ý tưởng không áp thuế đối với tiền hoa hồng.
Tuy nhiên, Ernie Tedeschi, nhà kinh tế học tại Trung tâm nghiên cứu chính sách Yale Budget Lab, cho rằng việc miễn thuế tiền hoa hồng không mang lại lợi ích kinh tế đáng kể. Ông chỉ ra rằng chỉ có 2,5% người lao động nhận được khoản tiền này, và nhiều người trong số họ thậm chí không kiếm đủ thu nhập để phải nộp thuế.
Trump cũng đề xuất ngừng thu thuế từ tiền phúc lợi an sinh xã hội. Tuy nhiên, khoản thuế này là một nguồn thu quan trọng cho chương trình trợ cấp. Theo nghiên cứu của Brendan Duke, Giám đốc Chính sách Kinh tế tại Center for American Progress, việc loại bỏ nguồn thu này có thể làm khó khăn việc đảm bảo thanh toán đầy đủ các khoản trợ cấp.
Ảnh Hưởng và Chính Sách Xung Quanh Thuế Nhập Khẩu
Trump đã nhiều lần nhấn mạnh về việc cắt giảm thuế, nhưng ông cũng đề xuất điều chỉnh thuế nhập khẩu nhằm tạo thêm việc làm. Cựu tổng thống Mỹ đã đưa ra kế hoạch áp dụng mức thuế đồng nhất là 10% cho tất cả sản phẩm nhập khẩu. Tuy nhiên, trong một sự kiện ở North Carolina vào tháng trước, ông gợi ý rằng thuế suất có thể được nâng lên 20%. Đối với hàng hóa từ Trung Quốc, ông đề xuất áp mức thuế từ 60% đến 100%.
Đảng Cộng hòa bảo đảm rằng chính sách thuế nhập khẩu của Trump sẽ không gây ra lạm phát. Mục tiêu chủ yếu của chính sách này là làm cho hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn, nhằm khuyến khích sản xuất trong nước tăng trưởng.
Trong khi đó, chiến dịch của bà Harris cảnh báo rằng tầng lớp trung lưu sẽ phải chịu ảnh hưởng tiêu cực khi thuế gia tăng. Nếu thuế đồng nhất là 20%, một hộ gia đình ở Mỹ có thể phải chi thêm 4.000 USD mỗi năm.
Chiến dịch của Trump chưa đưa ra câu trả lời về cách triển khai thuế nhập khẩu. Các nhà phân tích nhận định rằng nếu mục tiêu của cựu tổng thống là đưa việc làm trở lại Mỹ, thuế này có thể được áp dụng dần dần. Ngược lại, nếu mục tiêu là tăng ngân sách, thuế có thể được áp dụng ngay lập tức.
Chiến Lược Tăng Ngân Sách
Trump muốn kéo dài chính sách giảm thuế thu nhập cá nhân mà ông đã ký vào năm 2017. Đồng thời, ông đề xuất giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ mức 21% hiện tại xuống còn 15%, và loại bỏ thuế đối với tiền hoa hồng và an sinh xã hội. Những chính sách này có thể khiến ngân sách Mỹ thiếu hụt khoảng 6.000 tỷ USD hoặc hơn. Theo ước tính của Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ, ngay cả khi không gia hạn chính sách giảm thuế, nước này có thể vẫn thâm hụt lên đến 22.000 tỷ USD trong thập kỷ tới.
Tăng trưởng kinh tế khó có thể bù đắp mức thâm hụt này. Theo Ủy ban Ngân sách Liên bang Mỹ (CRFB), một tổ chức phi lợi nhuận, chính sách giảm thuế của Trump sẽ chỉ có tác động hạn chế đến tăng trưởng tổng thể trong vòng 10 năm, do khối nợ gia tăng.
Ngược lại, bà Harris tỏ ra thận trọng hơn đối với vấn đề thâm hụt ngân sách. Các quan chức trong chiến dịch của bà cho biết rằng kế hoạch thu ngân sách của bà sẽ được xây dựng dựa trên các nguồn thu tương tự như trong kế hoạch ngân sách năm 2025 của Tổng thống Joe Biden.
Tổ chức nghiên cứu Penn Wharton Budget Model ước tính rằng các chính sách của bà Harris sẽ làm tăng chi tiêu của Mỹ thêm 2.300 tỷ USD. Đề xuất tăng thuế doanh nghiệp lên 28% có thể mang lại thêm 1.100 tỷ USD cho ngân sách. Tuy nhiên, Penn Wharton Budget Model cảnh báo rằng, đến năm 2034, kế hoạch của bà Harris có thể gây tổn hại nhiều hơn đến tăng trưởng kinh tế so với chính sách của Trump.
Theo kế hoạch thuế của Trump, nhóm 0,1% giàu nhất nước Mỹ sẽ thấy thu nhập sau thuế của họ tăng thêm gần 377.000 USD, trong khi nhóm 20% nghèo nhất chỉ được hưởng thêm khoảng 320 USD.
Ngược lại, chính sách của bà Harris dự kiến sẽ giảm thu nhập sau thuế của nhóm 0,1% giàu nhất khoảng 167.000 USD, trong khi nhóm 20% nghèo nhất sẽ được hưởng thêm khoảng 2.355 USD.
Nhìn chung, cả chính sách của Harris lẫn của Trump đều sẽ đẩy nhanh tốc độ gia tăng nợ quốc gia so với hiện tại,” Kent Smetters, giám đốc tại Penn Wharton Budget Model, nhận định.