::
Chính quyền của ông Trump có khả năng thắt chặt các tiêu chí xét duyệt, đồng thời kích hoạt tình trạng khẩn cấp nhằm huy động lực lượng quân đội triển khai chiến dịch trục xuất người nhập cư không hợp pháp quy mô lớn, được dự đoán là lớn nhất trong lịch sử Mỹ.
Trong quá trình vận động tranh cử, ông Donald Trump nhiều lần lên án người nhập cư trái phép, cho rằng họ làm suy giảm chất lượng dân số Mỹ và mang theo những “yếu tố tiêu cực” vào quốc gia này. Ông cam kết sẽ triển khai chiến dịch trục xuất lớn nhất lịch sử nếu giành lại Nhà Trắng.
Cam kết này đang dần được hiện thực hóa. Sau khi đắc cử, ông đã bổ nhiệm cựu giám đốc Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE), ông Tom Homan – người nổi tiếng với lập trường cứng rắn về nhập cư – làm người phụ trách chiến lược biên giới. Đội ngũ cố vấn của ông Trump hiện được cho là đang hoàn thiện các sắc lệnh hành pháp nhằm triển khai kế hoạch trục xuất ngay trong ngày đầu tiên.
Theo số liệu từ Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS), hiện có khoảng 11 triệu người nhập cư bất hợp pháp đang sinh sống tại Mỹ, và chiến dịch trục xuất do ông Donald Trump đề xuất có khả năng tác động đến phần lớn nhóm này.
Các chuyên gia dự đoán, để xử lý số lượng lớn người nhập cư trái phép, ông Trump có thể ưu tiên những trường hợp mới vượt biên. Kế hoạch có thể bao gồm việc mở rộng các quy định trục xuất, hủy bỏ các sắc lệnh bảo vệ người nhập cư, và thậm chí kích hoạt lại Đạo luật Kẻ thù từ bên ngoài được ban hành từ năm 1798.
Andrew Selee, chủ tịch Viện Chính sách Nhập cư tại Washington, cho rằng ông Donald Trump có thể bắt đầu chiến dịch trục xuất bằng cách tập trung vào hàng trăm nghìn người đã nhập cảnh vào Mỹ thông qua chương trình CBP One do Tổng thống Joe Biden khởi xướng.
CBP One là một ứng dụng miễn phí, cho phép người nhập cư tại Mexico đặt lịch hẹn với Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP). Sau khi đặt hẹn, họ có thể đến một trong 8 cửa khẩu dọc biên giới để nhận giấy phép nhân đạo. Giấy phép này cho phép họ vào Mỹ hợp pháp và được làm việc trong vòng hai năm, trong thời gian chờ đơn xin tị nạn được xử lý theo quy định của Đạo luật Nhập cư và Quốc tịch Mỹ.
Giới chức Mỹ nhấn mạnh rằng CBP One chỉ là một công cụ hỗ trợ đặt lịch hẹn, không phải đơn xin tị nạn chính thức. Tuy nhiên, nhiều người di cư đã sử dụng ứng dụng này như một phương thức hợp pháp để vào lãnh thổ Mỹ.
Theo số liệu từ Cơ quan Biên phòng Mỹ, tính đến tháng 8, khoảng 800.000 người nhập cư, chủ yếu đến từ Haiti, Mexico và Venezuela, đã được vào Mỹ thông qua chương trình CBP One.
Andrew Selee, chủ tịch Viện Chính sách Nhập cư, nhận định trong cuộc phỏng vấn với NPR rằng ông Donald Trump gần như chắc chắn sẽ nhanh chóng hủy bỏ chính sách ân hạn hai năm dành cho những người nhập cảnh vào Mỹ thông qua CBP One.
Chính quyền Trump có thể khôi phục Quy tắc Bảo vệ Nhập cư, hay còn gọi là chính sách “Ở lại Mexico,” yêu cầu người nhập cư phải chờ đợi bên ngoài lãnh thổ Mỹ trong khi tòa án xử lý đơn xin tị nạn của họ.
CBP One hiện do Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) quản lý. Trong nhiệm kỳ hai, ông Trump đã bổ nhiệm thống đốc bang Nam Dakota, bà Kristi Noem, làm bộ trưởng DHS. Bà Noem là người đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với ông Trump kể từ khi bà nhậm chức vào năm 2019.
Ông Donald Trump có thể cân nhắc nhắm tới nhóm người nhập cư đang hưởng Trạng thái Được bảo vệ Tạm thời (TPS), một chính sách cho phép người di tản khỏi quốc gia của họ do điều kiện khắc nghiệt được tạm trú tại Mỹ. Ngoài ra, ông cũng có thể tập trung vào những người nhập cảnh qua chương trình nhân đạo dành cho người Cuba, Venezuela, Haiti và Nicaragua.
Theo Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP), từ tháng 1/2023 đến tháng 8/2024, khoảng 500.000 người nhập cư đã đến Mỹ thông qua các chuyến bay nhân đạo thuộc dạng TPS.
“Những chính sách này sẽ sớm bị hủy bỏ, gần như ngay lập tức,” Dan Stein, thành viên tổ chức phi lợi nhuận Liên đoàn vì Cải cách Nhập cư ở Mỹ (FAIR), nhận định trong cuộc phỏng vấn với Politico. FAIR, có trụ sở tại Washington, từng có mối liên kết chặt chẽ với đội ngũ của ông Trump và đã cung cấp nguồn nhân sự quan trọng trong nhiệm kỳ đầu của ông.
Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) hiện đang áp dụng chính sách bảo vệ Trạng thái Được bảo vệ Tạm thời (TPS) cho người dân từ 16 quốc gia, bao gồm El Salvador, Ukraine, Syria, Somalia và Haiti. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, chính quyền của ông Donald Trump đã cố gắng chấm dứt TPS cho hơn 300.000 người thuộc diện này. Tuy nhiên, những người bị ảnh hưởng đã nộp đơn kiện, cáo buộc chính quyền Trump hành động với động cơ phân biệt chủng tộc. Nhờ phán quyết của tòa án, họ được bảo vệ tạm thời cho đến khi nhiệm kỳ tổng thống kết thúc.
Dưới thời Tổng thống Joe Biden, Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas đã ban hành một bản ghi nhớ nêu rõ các ưu tiên trục xuất người nhập cư. Chính sách này tập trung vào những cá nhân bị coi là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia và an toàn công cộng. Bộ trưởng Mayorkas cũng chỉ đạo Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) cần đánh giá toàn diện thông tin và bối cảnh liên quan đến các bản án, thay vì tự động coi bất kỳ người nào bị kết tội là đủ điều kiện để trục xuất.
Theo các nguồn tin, bản ghi nhớ do Bộ trưởng Alejandro Mayorkas ban hành nhiều khả năng sẽ bị chính quyền Donald Trump thu hồi ngay trong ngày đầu tiên của nhiệm kỳ hai. Động thái này được cho là một phần trong gói sắc lệnh nhằm loại bỏ “tình trạng quan liêu” mà ông Trump cho rằng đang làm chậm trễ quá trình trục xuất.
Andrew Selee cho rằng ông Trump có thể tiếp tục sửa đổi các quy định để Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) dễ dàng hơn trong việc bắt giữ và giam giữ người nhập cư trái phép.
Ông Donald Trump từng đề xuất mở rộng các cơ sở giam giữ người nhập cư trái phép, bao gồm cả việc sử dụng các căn cứ quân sự trên lãnh thổ Mỹ để làm nơi tạm giữ.
Theo Andrew Selee, việc triển khai căn cứ quân sự hoặc điều động quân đội cho mục đích này sẽ cần kích hoạt Đạo luật Kẻ thù từ bên ngoài, ban hành năm 1798. Đây là một phương án mà ông Trump đã đề cập đến trong các tuyên bố tranh cử của mình.
Ngày 18/11, ông Donald Trump tiếp tục ám chỉ khả năng “ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và sử dụng quân đội” để thực hiện kế hoạch trục xuất quy mô lớn, khi chia sẻ lại một bài viết có nội dung tương tự trên mạng xã hội.
Ngoài ra, ông Trump có thể gia tăng áp lực lên các quốc gia phải tiếp nhận lại công dân bị trục xuất, đặc biệt là những người có tiền án, thông qua các biện pháp như đe dọa siết chặt thị thực hoặc áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế.
Cả chính quyền Trump và Obama trước đây đều từng sử dụng biện pháp gây áp lực lên các quốc gia không hợp tác trong việc tiếp nhận lại công dân bị trục xuất, trong khi chính quyền Biden chưa triển khai cách tiếp cận này. Trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ hai, đội ngũ phụ trách vấn đề nhập cư của ông Trump dự kiến sẽ đánh giá các quốc gia “gây nhiều trở ngại nhất” và có thể xem xét áp lệnh trừng phạt.
Để thực hiện điều này, sự phối hợp chặt chẽ với Bộ Ngoại giao là điều cần thiết, và ông Trump có khả năng sẽ bổ nhiệm một ngoại trưởng đồng quan điểm về nhập cư. Ông đã đề cử thượng nghị sĩ bang Florida Marco Rubio, một đồng minh thân cận, vào vị trí này nhằm thúc đẩy chiến lược nhập cư của mình.
Dù vậy, kế hoạch trục xuất hàng loạt người nhập cư trái phép của ông Donald Trump được dự báo sẽ đối mặt với không ít thách thức.
Theo các cố vấn của ông Trump, ưu tiên hàng đầu là trục xuất những người có tiền án và đã nhận phán quyết rời khỏi Mỹ từ tòa án. Tuy nhiên, số lượng này vẫn rất lớn, lên tới khoảng 1,2 triệu người theo số liệu của Hội đồng Nhập cư Mỹ công bố vào năm 2022.
Tính đến nay, năm tài khóa 2013 đánh dấu kỷ lục trục xuất cao nhất trong lịch sử Mỹ, với hơn 430.000 người bị buộc rời khỏi nước này – con số vẫn thấp hơn đáng kể so với mục tiêu mà ông Donald Trump đặt ra.
John Sandweg, người từng giữ chức quyền giám đốc Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) giai đoạn 2013-2014, cho rằng việc truy tìm, bắt giữ và trục xuất số lượng lớn người nhập cư sẽ đòi hỏi nguồn lực đáng kể. Quốc hội Mỹ cần phê duyệt ngân sách phù hợp cho kế hoạch này. Tuy nhiên, ngay cả khi ngân sách được thông qua, chính quyền Trump cũng sẽ phải tuyển dụng, kiểm tra và đào tạo thêm một lượng lớn sĩ quan ICE để có thể thực hiện chiến dịch trục xuất quy mô lớn.
Hiện tại, Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) có khoảng 7.000 sĩ quan trong biên chế, đảm nhận việc thực hiện trung bình 250.000 cuộc trục xuất mỗi năm, theo số liệu từ ICE. Nếu ông Donald Trump muốn tăng quy mô trục xuất lên gấp 4 lần như đã cam kết, các cơ sở đào tạo tân binh của ICE sẽ khó tránh khỏi tình trạng quá tải.
Đài NPR đã đặt câu hỏi với đội ngũ chuyển giao quyền lực của ông Trump về việc liệu Tổng thống đắc cử đã có một kế hoạch chi tiết nào để triển khai chiến dịch trục xuất quy mô lớn hay chưa, nhưng vẫn chưa nhận được câu trả lời cụ thể.
“Người dân Mỹ đã trao cho ông Trump một chiến thắng áp đảo, cùng trọng trách thực hiện những cam kết đã đề ra trong chiến dịch tranh cử. Ông ấy sẽ đảm bảo biến những cam kết đó thành hành động,” Karoline Leavitt, phát ngôn viên đội ngũ chuyển giao quyền lực của ông Trump, phản hồi.
Sau chiến thắng của ông Donald Trump, nỗi lo lắng đã lan rộng trong các cộng đồng nhập cư không giấy tờ trên khắp nước Mỹ, khi đối mặt với nguy cơ trục xuất gia tăng.
Tuy nhiên, một số người nhập cư trái phép, như Gabriela, vẫn cho rằng chính sách của ông Trump có thể không ảnh hưởng trực tiếp đến họ. Gabriela, người gốc Bolivia, đã nhập cư trái phép vào Mỹ cách đây hai thập kỷ và hiện đang làm giúp việc tại bang Maryland.
“Thú thật, tôi chẳng thấy lo lắng chút nào,” Gabriela bày tỏ. “Chỉ những người có tiền án hay phạm tội mới đáng lo, còn tôi thì chỉ làm việc chăm chỉ và đóng thuế đều đặn. Với lại, tôi không có giấy tờ, vậy họ làm sao mà biết đến tôi được?”
