::
Những vụ kiện gần đây từ phía ông Trump và các đồng minh cho thấy mối quan hệ giữa Tổng thống đắc cử và giới truyền thông Mỹ có khả năng trở nên căng thẳng hơn trong thời gian tới.
Trong nhiều năm qua, ông Donald Trump thường xuyên chỉ trích báo chí và truyền thông Mỹ, cho rằng họ đưa tin sai lệch và từng nhiều lần đề cập khả năng khởi kiện. Tuy nhiên, các vụ kiện thực sự được tiến hành là rất ít, và trong những trường hợp hiếm hoi này, ông thường không giành được kết quả có lợi.
Gần đây, thỏa thuận dàn xếp giữa Tổng thống đắc cử Trump với ABC News, cùng loạt vụ kiện và khiếu nại khác do ông và các đồng minh thực hiện đối với các tổ chức truyền thông, đang gợi ý về khả năng gia tăng căng thẳng trên mặt trận pháp lý trong thời gian tới.
“Luật pháp tại Mỹ không thay đổi nhiều, nhưng bầu không khí và thái độ đối với báo chí đang trở nên căng thẳng hơn,” David Korzenik, luật sư tại New York chuyên bảo vệ các tổ chức truyền thông trong các vụ kiện liên quan đến ông Trump, cho biết.
Theo thông tin từ hai trợ lý của ông Trump, Tổng thống đắc cử cùng các đồng minh đang tiếp tục gia tăng áp lực lên giới truyền thông và chưa có kế hoạch dừng lại trong thời gian tới.
Hai tháng trước cuộc bầu cử tổng thống, ông Trump đã nhiều lần chỉ trích giới truyền thông, với hơn 100 lần đề cập trong các bài phát biểu công khai hoặc tuyên bố khác. Một tuần trước ngày bầu cử, ông lên tiếng về khả năng kiện tờ New York Times. Chiến dịch của ông cũng gửi đơn khiếu nại lên Ủy ban Bầu cử Liên bang đối với Washington Post. Ngoài ra, ông Trump còn kiện CBS News liên quan đến việc biên tập một cuộc phỏng vấn với Phó Tổng thống Kamala Harris, mà ông cho rằng đã bị trình bày không chính xác.
Đầu tuần trước, Tổng thống đắc cử đã nộp đơn kiện công ty thăm dò dư luận J. Ann Selzer và tờ Des Moines Register với cáo buộc thông tin không trung thực. Vụ kiện tập trung vào một cuộc khảo sát mà tờ báo này công bố, trong đó ông Trump bị đánh giá kém cạnh tranh hơn bà Harris tại bang Iowa. Tuy nhiên, ông Trump sau đó đã chiến thắng tại bang này.
Lark-Marie Antón, phát ngôn viên của Gannett – công ty chủ quản của tờ Des Moines Register, cho biết dù kết quả thăm dò không trùng khớp với kết quả bầu cử, “chúng tôi vẫn giữ nguyên quan điểm về bản tin này và tin rằng không có đủ cơ sở pháp lý để khởi kiện.”
Ngày hôm sau, ông Trump tuyên bố sẽ tiếp tục theo đuổi các hành động pháp lý liên quan đến truyền thông.
“Chúng ta cần cải thiện cách làm việc của báo chí, dù việc này có thể đòi hỏi nguồn lực tài chính rất lớn,” ông phát biểu tại một cuộc họp báo tổ chức tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, Florida.
Steven Cheung, phát ngôn viên của ông Trump, cho biết Tổng thống đắc cử có kế hoạch tập trung vào việc đối phó với “những thông tin không chính xác và không khách quan, không nhằm phục vụ lợi ích chung mà có thể gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử vì mục đích đảng phái.”
Korzenik, một luật sư chuyên bảo vệ các tổ chức truyền thông, gần đây tham dự một cuộc họp với các đồng nghiệp trong ngành. Khi thảo luận các chiến lược dành cho khách hàng, một số người cho rằng cần chờ xem những động thái tiếp theo của ông Trump trong việc chỉ trích và thách thức báo chí sẽ phát triển ra sao.
“Người ta lo ngại rằng các khiếu nại pháp lý sẽ gia tăng, dẫn đến việc báo chí phải đối mặt với chi phí kiện tụng lớn, có thể gây áp lực tài chính nặng nề đến mức làm giảm khả năng hoạt động của họ,” Korzenik chia sẻ.
Thông tin ABC News tuần trước đã đồng ý chi 15 triệu USD cho quỹ hoặc bảo tàng liên quan đến Tổng thống đắc cử nhằm giải quyết vụ kiện của ông đối với kênh này và người dẫn chương trình George Stephanopoulos, liên quan đến cáo buộc phỉ báng, đã gây bất ngờ cho cả giới truyền thông và các luật sư trong ngành.
Người dẫn chương trình Stephanopoulos hồi tháng 3 phát biểu trên sóng truyền hình rằng ông Trump bị kết luận “cưỡng hiếp” cựu nhà báo E. Jean Carroll, người cáo buộc ông có hành vi tấn công tình dục tại một trung tâm thương mại ở New York vào năm 1996.
Trên thực tế, bồi thẩm đoàn New York kết luận rằng ông Trump đã “lạm dụng tình dục” bà Carroll, nhưng không xác định hành vi này đáp ứng định nghĩa pháp lý của “cưỡng hiếp” theo luật bang. Thẩm phán trong vụ án cũng làm rõ rằng điều này không đồng nghĩa với việc bà Carroll không chứng minh được cáo buộc “cưỡng hiếp” theo cách hiểu phổ biến của thuật ngữ.
Theo ba nguồn tin am hiểu vấn đề, các giám đốc điều hành của ABC News và tập đoàn truyền thông Disney, công ty mẹ của kênh tin tức này, đã quyết định dàn xếp vụ kiện không chỉ để tránh rủi ro pháp lý mà còn do lo ngại về khả năng Tổng thống đắc cử có thể thực hiện các biện pháp đáp trả.
Trong cuộc họp ngày 13/12, các giám đốc điều hành của Disney và ABC News cùng đội ngũ luật sư đã thảo luận về vụ kiện phỉ báng do ông Trump khởi xướng. Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh thời hạn chót đang cận kề, sau khi thẩm phán liên bang Cecilia Altonaga, người giám sát vụ việc, từ chối yêu cầu hoãn xét xử và yêu cầu Disney giao nộp “tất cả các tài liệu còn lại” trước ngày 15/12.
Disney hiện hoạt động tại hơn 130 quốc gia với khoảng 225.000 nhân viên trên toàn cầu. Sau các cuộc thảo luận, ban lãnh đạo đã nhận định rằng việc đối đầu với một tổng thống đương nhiệm có thể tạo ra những thách thức đáng kể đối với hoạt động kinh doanh của công ty.
ABC News quản lý hơn 230 kênh truyền hình liên kết trên toàn quốc, trong đó một số kênh đang trong quá trình gia hạn giấy phép với Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC). Trước đây, ông Trump từng nhiều lần bày tỏ ý kiến về việc có thể xem xét lại giấy phép của các kênh đưa tin không thuận lợi với ông.
Disney, cùng nhiều công ty truyền thông khác, đã chuẩn bị kế hoạch cho các thương vụ sáp nhập tiềm năng. Các giám đốc điều hành kỳ vọng những kế hoạch này sẽ được cơ quan chống độc quyền thuộc Bộ Tư pháp phê duyệt, nơi sắp được lãnh đạo bởi Pam Bondi, một nhân vật có mối quan hệ thân thiết với Tổng thống đắc cử.
Việc theo đuổi vụ kiện có thể buộc Disney phải công khai các thông tin liên lạc nội bộ liên quan đến Stephanopoulos, điều này có thể dẫn đến những rủi ro không mong muốn. Nếu vụ án được đưa ra xét xử, phiên tòa sẽ diễn ra tại Florida, một bang mà ông Trump đã giành chiến thắng. Quá trình kháng cáo bất kỳ phán quyết nào có thể kéo dài nhiều năm và tiềm ẩn khả năng được đưa lên Tòa án Tối cao.
Tổng cố vấn của Disney, Horacio Gutierrez, đã đề xuất phương án dàn xếp, và CEO Bob Iger đã đồng ý với quyết định này.
Thỏa thuận dàn xếp của ABC News nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ các đồng minh và người ủng hộ ông Trump. Họ xem đây như một bước tiến quan trọng, tạo động lực cho chiến lược đối đầu mạnh mẽ của Tổng thống đắc cử với giới truyền thông trong nhiệm kỳ sắp tới.
Stephen K. Bannon, cựu chiến lược gia trưởng của ông Trump, đã lên tiếng vào ngày 15/12 để ca ngợi một cố vấn pháp lý hàng đầu của Tổng thống đắc cử vì vai trò quan trọng trong sự kiện này.
Boris Epshteyn nhận được lời khen ngợi vì đã xây dựng “hết chiến lược pháp lý xuất sắc này đến chiến lược khác. Tôi biết những chiến lược đó thành công vì George Stephanopoulos sẽ phải trả 15 triệu USD!” Bannon chia sẻ trong sự cổ vũ của những người ủng hộ.
Ngược lại, các nhà báo và những người bảo vệ Tu chính án thứ nhất về quyền tự do ngôn luận bày tỏ sự lo ngại. “Điều này thực sự khiến tôi bất ngờ và là một thách thức lớn đối với bất kỳ ai làm việc trong các công ty truyền thông lớn,” Chuck Todd, nhà báo và người dẫn chương trình của NBC News, cho biết. “Nó đặt ra một tiền lệ rất khó thay đổi.”
“Điều đáng lo ngại là chúng ta có thể đang chứng kiến sự kết hợp của nhiều yếu tố pháp lý, chính trị và xã hội, cùng góp phần làm suy giảm lòng tin của công chúng đối với báo chí Mỹ,” RonNell Andersen Jones, giáo sư luật tại Đại học Utah, nhận định. “Mỗi thỏa thuận dàn xếp đều gửi đi một tín hiệu về tình hình chung của báo giới Mỹ. Điều này có thể khuyến khích các vụ kiện khác dựa trên cáo buộc ‘bị coi thường’ và tạo áp lực buộc các tổ chức truyền thông phải thực hiện tự kiểm duyệt.”
Theo các nhà quan sát, việc một tổng thống Mỹ có mâu thuẫn với báo chí không phải là điều hiếm gặp. Cựu tổng thống Richard Nixon từng lập “danh sách đối thủ” bao gồm các nhà báo, trong khi phó tổng thống của ông, Spiro Agnew, gọi họ là “những kẻ gây ồn ào, lan truyền tư tưởng tiêu cực.”
Cựu tổng thống Bill Clinton từng bày tỏ sự không hài lòng về cách truyền thông đưa tin liên quan đến bê bối tình ái tại Nhà Trắng của ông. Trong khi đó, chính quyền Barack Obama cũng từng khởi kiện nhiều nhà báo hơn bất kỳ chính quyền nào trước đó, liên quan đến việc dẫn nguồn tin ẩn danh tiết lộ thông tin nhạy cảm từ Nhà Trắng.
Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý nhận định rằng ông Trump đã đưa mâu thuẫn với giới truyền thông lên một cấp độ mới, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ ảnh hưởng đến quyền tự do báo chí tại Mỹ.
“Kênh truyền thông này phải chịu trách nhiệm cho những gì họ đã gây ra đối với đất nước vĩ đại của chúng ta,” ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social hồi tháng 9, trong một bài đăng chỉ trích NBC News.
Các chuyên gia cảnh báo rằng, sau khi nhậm chức, ông Trump có thể tận dụng quyền lực từ Phòng Bầu dục để thực hiện thêm các hành động đối với truyền thông.
“Tôi quan ngại về những hành động mà ông ấy có thể thực hiện khi đảm nhận quyền lực từ chính phủ Mỹ. Có vẻ như các giới hạn trước đây đã không còn, và chúng ta có thể sẽ trải qua một nhiệm kỳ tổng thống khác biệt hoàn toàn so với những gì từng thấy,” Liliana Hall Mason, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Maryland, chia sẻ.
