::
Các doanh nghiệp châu Á có thể gặp phải rủi ro về mức thuế xuất khẩu cao hơn và giảm thu hút đầu tư vào lĩnh vực pin và xe điện nếu ông Trump tiếp tục đảm nhiệm vai trò Tổng thống trong nhiệm kỳ thứ hai.
Xuất khẩu sang thị trường Mỹ
Sáu năm trước, ông Trump tự gọi mình là “người đàn ông thuế quan” (Tariff Man). Trong lần tranh cử này, ông đề xuất áp thuế 10% lên mọi mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ. Chính sách này có khả năng ảnh hưởng đáng kể đến các doanh nghiệp xuất khẩu tại châu Á.
Theo tổ chức Hinrich ở Singapore, 10 quốc gia thành viên ASEAN có tỷ lệ thương mại so với tổng sản phẩm quốc nội (trade-to-GDP ratio) lên tới 90%, cao gấp đôi mức trung bình toàn cầu. Ở các nền kinh tế Đông Á mới nổi, tỷ lệ này còn cao hơn, đạt 105%, theo số liệu từ Viện Brookings ở Washington DC. Chỉ số thương mại trên GDP này cho thấy mức độ phụ thuộc vào thương mại quốc tế của một nền kinh tế.
“Chúng ta có thể kỳ vọng Mỹ sẽ chuyển sang chính sách bảo hộ mạnh mẽ hơn, điều này không có lợi cho các nước châu Á, vì phần lớn các nền kinh tế trong khu vực này phụ thuộc lớn vào nhu cầu xuất khẩu, đặc biệt là từ thị trường Mỹ,” Nick Marro, kinh tế trưởng khu vực châu Á tại Economist Intelligence Unit, chia sẻ với Al Jazeera.
Alex Holmes, Giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương tại Economist Intelligence, trấn an rằng phần lớn các thị trường và các nhà hoạch định chính sách đều tin rằng ông Trump khó có thể áp dụng toàn bộ các mức thuế đã đề xuất.
Tuy nhiên, với tính khó lường của ông Trump, các chuyên gia cho rằng các quốc gia châu Á nên cân nhắc các biện pháp nhằm giảm thiểu rủi ro trước các cú sốc thuế quan tiềm ẩn. Bên cạnh đó, các đồng minh của Mỹ trong khu vực như Nhật Bản, Hàn Quốc và Philippines cần đặc biệt lưu ý đến các tác động lan tỏa từ thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc, do Trung Quốc là nước láng giềng và cũng là đối tác thương mại lớn nhất của họ, theo nhà khoa học chính trị Chong Ja Ian thuộc Đại học Quốc gia Singapore.
Đầu tư vào ngành công nghiệp bán dẫn
Các nhà sản xuất chip hàng đầu châu Á như TSMC và Samsung Electronics đã cam kết đầu tư ít nhất 117 tỷ USD vào Mỹ, được thúc đẩy bởi chính sách từ đạo luật CHIPS của chính quyền Biden. Đổi lại, các công ty này đã nhận được hoặc được cam kết hỗ trợ tài chính lên tới 18,85 tỷ USD, theo số liệu của Reuters.
Vào tháng 4, chi nhánh TSMC tại Mỹ đã được cấp khoản trợ cấp ban đầu trị giá 6,6 tỷ USD để xây dựng cơ sở sản xuất chip tiên tiến ở Phoenix, bang Arizona. Tuần này, Bộ Thương mại Mỹ thông báo ít nhất 3 công ty, trong đó có TSMC, sắp được nhận thêm các khoản trợ cấp mới.
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump từng phát biểu rằng Đài Loan (Trung Quốc) đang chiếm lĩnh thị phần của các công ty bán dẫn Mỹ. Ông cũng gọi đạo luật CHIPS là “quá tệ,” cho rằng không cần thiết phải chi hàng tỷ USD cho các công ty giàu có. Ông đề xuất rằng, thay vì trợ cấp, chỉ cần áp mức thuế rất cao sẽ khiến các công ty tự đầu tư xây dựng nhà máy chip tại Mỹ mà không cần hỗ trợ tài chính.
Hiện vẫn chưa rõ liệu ông Trump có ý định hủy bỏ đạo luật CHIPS hay không. Sau khi ông đắc cử, công ty GlobalWafers của Đài Loan, chuyên sản xuất tấm bán dẫn silicon, cho biết họ vẫn kỳ vọng các chương trình trợ cấp sẽ được duy trì.
Ngành sản xuất pin và xe điện
Ông Trump đã tuyên bố ý định áp thuế 200% đối với một số dòng xe nhập khẩu, đặc biệt là nhằm ngăn xe từ Mexico vào thị trường Mỹ. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều hãng xe châu Á như Honda, Nissan, và Kia.
Giám đốc điều hành Honda, Shinji Aoyama, cảnh báo rằng mức thuế cao sẽ tạo ra tác động đáng kể, do 80% lượng xe Honda nhập vào Mỹ được sản xuất tại Mexico. Nếu kế hoạch của ông Trump được thực hiện và duy trì lâu dài, Honda có thể buộc phải cân nhắc chuyển sản xuất sang Mỹ hoặc một quốc gia không bị ảnh hưởng bởi mức thuế này.
Các hãng sản xuất pin xe điện Hàn Quốc và Nhật Bản đã đầu tư mạnh vào xây dựng nhà máy tại Mỹ. Từ năm 2023, LG Energy Solution và SK On đã nhận được khoản ưu đãi trị giá 1,9 triệu USD từ chính phủ Mỹ để thúc đẩy sản xuất pin, theo số liệu của Reuters. Tuy nhiên, họ hiện đối mặt với khả năng tổng thống mới có thể thay đổi chính sách, giảm bớt các quy định khí thải và từ bỏ các cam kết về năng lượng sạch.
Theo Reuters, các nhà máy sản xuất pin này sẽ gặp rủi ro về lợi nhuận nếu mất đi các ưu đãi. Hơn nữa, trong chiến dịch tranh cử, ông Trump từng đề xuất loại bỏ khoản tín dụng thuế 7.500 USD dành cho người mua xe điện, điều này có thể tác động đến nhu cầu của loại phương tiện này.
Tuy nhiên, các biện pháp hạn chế của Mỹ đối với pin từ Trung Quốc có thể được duy trì hoặc thậm chí siết chặt thêm nếu ông Trump tiếp tục nhiệm kỳ thứ hai. Chính sách này, vì vậy, có thể mang lại lợi thế cho các nhà sản xuất pin từ Hàn Quốc.
Doanh nghiệp Trung Quốc
Các doanh nghiệp Trung Quốc hiện đang chờ xem liệu ông Trump có thực hiện lời đe dọa áp mức thuế 60% hoặc cao hơn đối với hàng hóa nhập khẩu từ nước này hay không. Nếu được thực hiện, động thái này sẽ khởi động lại cuộc chiến thương mại từng diễn ra trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông từ năm 2017 đến 2021.
Trước đó, cuộc chiến thương mại này đã tác động đến nhiều lĩnh vực kinh tế, với hơn 200 tỷ USD giá trị hàng hóa bị áp thuế bổ sung. Mặc dù chính quyền Biden vẫn duy trì phần lớn các mức thuế từ giai đoạn này, một số nhà xuất khẩu Trung Quốc, dự đoán rủi ro, đã chuẩn bị kế hoạch đối phó bằng cách đẩy nhanh quá trình chuyển nhà máy ra ngoài.
Một số công ty Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng bởi các lệnh kiểm soát xuất khẩu từ chính quyền Trump, vốn được đưa ra với lý do an ninh quốc gia. Chẳng hạn, Huawei đã bị cấm mua các loại chip cao cấp, gây tổn thất nặng nề cho mảng kinh doanh điện thoại thông minh của hãng.
Nazak Nikakhtar, từng là quan chức Bộ Thương mại Mỹ trong nhiệm kỳ trước của ông Trump, nhận định rằng nếu ông có nhiệm kỳ thứ hai, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với Trung Quốc có thể sẽ được thực hiện mạnh tay hơn nhiều.
Ngoài ra, các công ty công nghệ Trung Quốc như ByteDance và Tencent, với các ứng dụng nổi tiếng như TikTok và WeChat, cũng phải đối mặt với nguy cơ bị cấm hoạt động tại Mỹ. Dù vậy, một số CEO công nghệ Trung Quốc vẫn đặt cược rằng cách tiếp cận cứng rắn của Trump có thể tạo ra cơ hội cho họ. Nguyên nhân là những nỗ lực của Mỹ nhằm kìm hãm tiến bộ công nghệ Trung Quốc có thể sẽ không nhận được sự đồng thuận rộng rãi từ cộng đồng quốc tế.
