::
Việc cho Elon Musk vay tiền để mua Twitter đã biến thành khoản cho vay M&A tồi tệ nhất đối với các ngân hàng kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng và tổn thất lớn.
Vào năm 2022, Elon Musk đã chi 44 tỷ USD để mua lại mạng xã hội Twitter, hiện được biết đến với tên gọi X. Để thực hiện giao dịch này, ông đã nhận khoản vay 13 tỷ USD từ bảy ngân hàng lớn, bao gồm Morgan Stanley, Bank of America, Barclays, Mitsubishi UFJ Financial Group (MUFG), BNP Paribas, Mizuho và Société Générale.
Thông thường, sau khi hoàn tất các giao dịch M&A, các ngân hàng sẽ nhanh chóng chuyển nhượng khoản vay cho các nhà đầu tư khác nhằm loại bỏ chúng khỏi bảng cân đối kế toán và thu về lợi nhuận. Tuy nhiên, trong trường hợp của Elon Musk với thương vụ mua X (trước đây là Twitter), do hiệu suất kinh doanh kém cỏi của nền tảng này, các ngân hàng vẫn chưa thể bán được khoản vay mà không phải chịu tổn thất lớn. Kết quả là, khoản vay này bị mắc kẹt trong sổ sách của các ngân hàng và trở thành “nợ treo”.
Ngay sau khi thương vụ mua Twitter hoàn tất, giá trị khoản vay của Musk đã giảm nhanh chóng. Báo cáo từ PitchBook LCD cho thấy đây là khoản nợ có thời gian treo dài nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009. Thông thường, các ngân hàng sẽ bán nợ chỉ trong vòng một năm sau khi cho vay.
Steven Kaplan, giáo sư tài chính tại Đại học Chicago, đã nghiên cứu các thương vụ mua bán tương tự kể từ thập niên 80 của thế kỷ trước. Ông cho biết thương vụ mua Twitter không chỉ là khoản nợ treo lớn nhất về giá trị kể từ năm 2008 mà còn là một trong những khoản nợ lớn nhất trong lịch sử.
Ông cho biết: “Các khoản vay này tạo áp lực lên ngân hàng lâu hơn bất kỳ thương vụ nào mà chúng tôi từng chứng kiến.”
Giao dịch với người giàu nhất thế giới được coi là rất hấp dẫn, khiến các ngân hàng sẵn sàng cho Musk vay tiền, dù ông thừa nhận đã định giá Twitter quá cao. Thêm vào đó, việc Musk và các nhà đầu tư khác đã chi khoảng 30 tỷ USD từ tiền túi để mua mạng xã hội này cũng phần nào làm các ngân hàng yên tâm hơn trong trường hợp thương vụ gặp trục trặc.
Các ngân hàng đã thu được số lãi lớn từ khoản vay này, với các khoản vay có kỳ hạn 7-8 năm và lãi suất cao hơn vài phần trăm so với mức bình thường. Họ cũng không chịu thiệt hại gì nếu X trả đủ lãi và hoàn trả vốn khi đến hạn.
Tuy nhiên, gần hai năm sau khi Musk hoàn tất thương vụ thâu tóm, hoạt động kinh doanh của X vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện. Năm ngoái, công ty thông báo giá trị đã giảm hơn một nửa, còn 19 tỷ USD.
Các số liệu gần đây cho thấy số lượt sử dụng X đã tăng mạnh nhờ các tin tức chính trị. Tuy nhiên, vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy sự gia tăng này sẽ dẫn đến sự phục hồi đáng kể trong doanh thu quảng cáo. Trước khi Musk tiếp quản, X đã gặp khó khăn trong việc duy trì lợi nhuận. Trong tháng này, Musk đã chỉ trích các doanh nghiệp rút quảng cáo khỏi X, đe dọa kiện và cáo buộc họ âm thầm tẩy chay nền tảng này.
Việc phải trả lãi đã làm tình hình tài chính của X thêm phần khó khăn. Trước khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ngừng tăng lãi suất, Musk tiết lộ rằng khoản tiền trả lãi hàng năm của X đã lên tới khoảng 1,5 tỷ USD.
Trong sổ sách, một số ngân hàng đã giảm trừ hàng trăm triệu USD từ khoản cho Musk vay, làm suy giảm lợi nhuận của họ. Khoản lỗ trên giấy này đang ăn mòn tài chính của các ngân hàng và việc nắm giữ khoản vay rủi ro cao cũng thu hút sự chú ý. Do đó, một số ngân hàng đã phải thu hẹp quy mô hoạt động cho vay trong các thương vụ M&A.
Theo nguồn tin từ WSJ, các khoản nợ tồn đọng đang làm giảm vị thế của các ngân hàng trong lĩnh vực ngân hàng đầu tư do thị phần sụt giảm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng quảng bá thương hiệu của họ mà còn tác động trực tiếp đến thu nhập của các nhân viên.
Theo dữ liệu từ Dealogic, Bank of America và Morgan Stanley từng đứng đầu trong hoạt động cho vay mua tài sản tài chính tại Mỹ vào năm 2021 và 2022. Trong hai năm gần đây, JPMorgan và Goldman Sachs, hai ngân hàng không tham gia vào thương vụ mua Twitter, đã vươn lên dẫn đầu.
Nợ treo cũng tác động đến thu nhập của một số nhân viên ngân hàng. Đầu năm ngoái, các nhân viên hàng đầu trong mảng M&A của Barclays nhận thông báo rằng thu nhập của họ sẽ giảm ít nhất 40% so với năm trước. Trong số các khoản nợ treo của ngân hàng này, X là khoản nợ lớn nhất.
Đầu năm nay, ngân hàng này đã thảo luận về kế hoạch tái cấu trúc khoản vay, theo đó Musk có thể thanh toán một phần khoản nợ trước hạn, trong khi ngân hàng đồng ý giảm lãi suất, theo thông tin từ WSJ.
Tuy nhiên, các ngân hàng đang gặp khó khăn trong việc cân nhắc giữa hai lựa chọn. Một mặt, họ mong muốn duy trì mối quan hệ tốt với Musk và sáu công ty mà ông đang điều hành. Không ai muốn bỏ lỡ cơ hội nếu SpaceX hoặc Starlink của Musk thực hiện IPO.
Các phát ngôn của Musk cũng làm tăng mức độ khó khăn trong việc bán nợ, đặc biệt khi kết quả kinh doanh của X không khả quan. Đối với MUFG, việc Musk chỉ trích các khách hàng quảng cáo đã khiến lãnh đạo ngân hàng này lo ngại. Họ đã hạ xếp hạng tín dụng nội bộ của khoản vay, phản ánh sự đánh giá rằng khoản vay có khả năng thu hồi thấp.
“MUFG đã tiến hành một số cuộc trao đổi mang tính xây dựng với Musk và đội ngũ lãnh đạo của ông. Chúng tôi hy vọng sẽ đạt được kết quả tích cực trong việc giải quyết vấn đề hoàn trả nợ,” người phát ngôn của MUFG cho biết.
