::
Giống như các tòa cấp dưới, một số thẩm phán Tòa án Tối cao Mỹ cho rằng Tổng thống có thể đã vượt quyền, can thiệp vào thẩm quyền lập pháp của Quốc hội khi ban hành chính sách thuế.
Ngày 5/11, chính thẩm phán Tòa án Tối cao Mỹ đã mở phiên tranh luận đầu tiên kéo dài hơn 2,5 giờ để xem xét vụ kiện liên quan đến chính sách thuế nhập khẩu do cựu Tổng thống Donald Trump ban hành.
Trong phiên làm việc, một số thẩm phán bày tỏ hoài nghi về cơ sở pháp lý của chính sách này. Họ liên tục chất vấn luật sư D. John Sauer – người đại diện cho chính quyền ông Trump – rằng liệu Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA) có thật sự cho phép Tổng thống áp thuế nhập khẩu hay ông đã vượt quá thẩm quyền vốn thuộc về Quốc hội.
Thẩm phán Amy Coney Barrett bày tỏ nghi ngờ về lập luận cho rằng ngôn từ trong Đạo luật IEEPA bao gồm quyền áp thuế. Bà đặt câu hỏi: “Ông có thể nêu ra bất kỳ điều khoản hoặc tiền lệ nào trong luật hoặc lịch sử cho thấy cụm từ ‘điều chỉnh nhập khẩu’ từng được hiểu là trao quyền đánh thuế không?”
Thẩm phán Ketanji Brown Jackson cũng nhận định rằng IEEPA được ban hành với mục đích giới hạn, chứ không phải mở rộng thẩm quyền của Tổng thống. “Rõ ràng Quốc hội đã muốn kiểm soát chặt chẽ các quyền khẩn cấp của tổng thống,” bà nói.
Trong khi đó, một số thẩm phán khác lại nhấn mạnh về quyền đối ngoại vốn thuộc về Tổng thống, cho rằng đây là phạm vi mà nhà lãnh đạo có thể tự quyết. Điều này cho thấy khả năng Tòa án sẽ có những quan điểm đối lập rõ rệt khi đi đến phán quyết cuối cùng.
Chính phủ Mỹ đã nộp đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao sau khi các tòa án cấp dưới phán quyết rằng chính sách thuế nhập khẩu do ông Trump ban hành là vi phạm pháp luật và vượt quá thẩm quyền của tổng thống. Vụ kiện được khởi xướng bởi nhiều doanh nghiệp nhỏ bị ảnh hưởng trực tiếp từ thuế này, cùng với chính quyền của 12 bang – phần lớn là các bang do đảng Dân chủ lãnh đạo.
Trong quá trình tranh luận, Chánh án Tòa án Tối cao John Roberts nói với luật sư Sauer rằng thuế nhập khẩu thực chất là một loại thuế đánh vào người dân, và theo Hiến pháp Mỹ, quyền lập ra các loại thuế này thuộc về Quốc hội.
Ông Roberts cho rằng Tòa án có thể áp dụng “học thuyết các vấn đề lớn” (major questions doctrine) nguyên tắc quy định rằng mọi hành động của nhánh hành pháp có ảnh hưởng sâu rộng đến kinh tế hoặc chính trị phải được Quốc hội trao quyền rõ ràng.
Theo ông, “Đạo luật được viện dẫn để áp thuế cho phép đánh thuế lên bất kỳ mặt hàng hay quốc gia nào, với mức và thời hạn tùy ý. Tôi không phủ nhận quyền đó, nhưng đây dường như là một quyền hạn quá lớn, trong khi cơ sở pháp lý lại chưa thật sự phù hợp.” Ông cũng nhắc lại rằng, trong nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Joe Biden, Tòa án Tối cao từng sử dụng học thuyết này để bác bỏ nhiều chính sách quan trọng của chính quyền.
Thông thường, sau khi kết thúc phần tranh luận, Tòa án cần vài tháng mới có thể đưa ra phán quyết. Dù chính quyền ông Trump đã đề nghị đẩy nhanh tiến trình xét xử, nhưng thời điểm công bố kết quả vẫn chưa được xác định.
Phán quyết lần này được xem là có ý nghĩa đặc biệt với ông Trump, khi chính sách thuế nhập khẩu là nền tảng trong chiến lược kinh tế và đối ngoại của ông. Kể từ khi trở lại cương vị Tổng thống vào tháng 1, ông đã liên tục ban hành nhiều chính sách mang tính đột phá, nhằm tái cấu trúc bộ máy chính phủ, siết chặt nhập cư và tăng cường áp lực đối với các đối thủ.
Nhiều chính sách gây tranh cãi của ông Trump từng bị đưa ra tòa xem xét. Trong khi các tòa án cấp dưới nhiều lần ra phán quyết cản trở kế hoạch của ông, thì Tòa Tối cao lại thường đứng về phía Nhà Trắng. Cơ quan này đã cho phép ông Trump giải thể Bộ Giáo dục và cho thôi việc hàng chục nghìn nhân viên liên bang. Ông cũng giành chiến thắng quan trọng khi Tòa Tối cao thu hẹp quyền của các thẩm phán cấp dưới trong việc ngăn chặn sắc lệnh hành pháp. Vì vậy, nếu phán quyết lần này không nghiêng về phía ông, đây sẽ là một bước ngoặt.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cũng tham dự phiên điều trần. Ông cho biết nếu Tòa án ra phán quyết bất lợi cho Tổng thống Trump, chính quyền vẫn sẽ dựa trên các căn cứ pháp lý khác để duy trì mức thuế nhập khẩu. Trong cuộc phỏng vấn sau đó với Fox Business, ông bày tỏ sự “lạc quan” về kết quả sau phiên tranh luận.
Bên cạnh các mức thuế áp dụng với những nền kinh tế lớn, ông Trump còn ban hành thêm nhiều loại thuế khác dựa trên các đạo luật riêng, chẳng hạn như đối với nhôm, thép và ô tô. Tuy nhiên, các biện pháp này không nằm trong phạm vi xem xét của vụ kiện hiện tại.
