Đang trải qua tình trạng dư thừa và đối mặt với các rủi ro từ các hạn chế thương mại từ phía phương Tây, nhưng Wang Rongshuo vẫn kiên quyết trong việc mở rộng kinh doanh của mình.
Wang là người sáng lập Công ty Công nghệ Xanh Yangshuo, có trụ sở tại Quảng Đông. Ban đầu, công ty chỉ có vài chục nhân viên, nhưng sau đó, quy mô nhân sự đã tăng lên hàng trăm người tại trụ sở chính. Điều này chưa kể đến hàng nghìn công nhân mà Wang đã ký hợp đồng tại các công trường xây dựng trên khắp đất nước.
Sự tự tin này bắt nguồn từ sự ưu tiên của Trung Quốc trong việc thúc đẩy tăng trưởng trong lĩnh vực năng lượng mới, bao gồm xe điện, pin lithium-ion và tấm pin mặt trời – được gọi là “ba lĩnh vực mới”. Trước bối cảnh của đại dịch Covid-19 và các tranh chấp kinh tế song phương gây ra những tác động lớn đến tăng trưởng, Trung Quốc đánh giá cao việc phát triển “lực lượng sản xuất mới” là rất quan trọng.
Wang đồng tình rằng việc đột phá công nghệ trong lĩnh vực năng lượng mới là vô cùng quan trọng đối với an ninh quốc gia của Trung Quốc.”
Năm 2020, công ty Wang đã lắp đặt tổng công suất 1,1 gigawatt, tương đương với việc sản xuất 5,2 tỷ kWh điện tái tạo. Từ đó, con số này đã tăng lên 3,6 gigawatt, tương đương với 102 tỷ kWh. Trên toàn quốc, Trung Quốc đã bổ sung gần 217 gigawatt công suất quang điện vào năm 2023, tăng gấp gần 2,5 lần so với năm 2022 và chiếm hơn một nửa tổng công suất quang điện mới trên toàn thế giới. Những con số này vượt xa nhu cầu trong nước.
Có những lo ngại về việc tăng trưởng của “ba lĩnh vực mới” không bền vững. Theo công ty nghiên cứu thị trường Rhodium Group (Mỹ), tỷ lệ sử dụng công suất tổng hợp của nền kinh tế Trung Quốc trong năm vừa qua đã giảm xuống dưới mức 75%, điều này là lần đầu tiên từ năm 2016.
Các quan chức gần đây thừa nhận rằng “dư thừa công suất trong một số ngành” đang là một thách thức kinh tế lớn cần được giải quyết trong năm nay. Theo dự báo của Arnold Dou, một kỹ sư có kinh nghiệm trong ngành năng lượng mới, nhiều doanh nghiệp có thể đối mặt với nguy cơ phá sản trong vòng 1-2 năm tới. “Vốn, công nghệ và nguồn nhân lực đang được đổ vào các lĩnh vực này. Mặc dù chúng ta đang chứng kiến sự tiến triển đáng kể và sự thúc đẩy mạnh mẽ, nhưng cạnh tranh cũng đang trở nên khốc liệt”, ông nói.
Đối diện với áp lực tiêu thụ khó khăn trên thị trường trong nước, các công ty như Wang đang tìm kiếm cơ hội mở rộng quốc tế. “Nhiều công ty sẽ tiếp tục đầu tư và thăm dò thị trường mới. Nếu không, họ sẽ gặp khó khăn trong việc tồn tại chỉ dựa vào thị trường nội địa,” Wang giải thích. Ông đã lên kế hoạch mở rộng hoạt động kinh doanh đến Mexico trong năm nay.
Khi giảm áp lực tiêu thụ nội địa bằng cách tìm kiếm thị trường nước ngoài, Bắc Kinh đang đối mặt với sự chỉ trích từ Mỹ và Liên minh châu Âu, với lo ngại rằng các công ty Trung Quốc đang tung ra hàng hóa giá rẻ. “Tình hình này đang đưa Trung Quốc, Liên minh châu Âu và Mỹ vào tình thế thương mại căng thẳng vào năm 2024, với nguy cơ cao về các biện pháp phòng thủ thương mại được thực hiện,” các nhà phân tích của Rhodium cho biết.
Vào cuối tháng 2, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tuyên bố rằng các biện pháp đang được thực hiện là “hành động chưa từng thấy” đối diện với tình hình này. “Chính sách của Trung Quốc có thể dẫn đến sự tràn ngập của xe điện của họ vào thị trường của chúng ta, đe dọa đến an ninh quốc gia,” ông nói.
Theo nhà phân tích He Weiwen, thuế quan áp lên các sản phẩm của Trung Quốc kể từ khi chiến tranh thương mại Mỹ – Trung bắt đầu vào năm 2018 đã gây ra sự hạn chế đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc. Tuy nhiên, các biện pháp ngăn chặn công nghệ dưới thời chính quyền Biden đã tạo ra một đòn mạnh hơn nữa.
Trong một bài phát biểu tranh cử vào đầu tháng này, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã tuyên bố rằng nếu ông được tái đắc cử, ông sẽ áp thuế 100% lên các ôtô được sản xuất tại Mexico bởi Trung Quốc và nâng mức thuế lên đến 60% đối với nhiều sản phẩm của Trung Quốc. “Trung Quốc cần tiếp tục thực hiện chiến lược phòng ngừa thách thức nếu Trump trở lại quyền lực,” nhà phân tích He Weiwen nói.
Dây chuyền lắp ráp xe ôtô năng lượng mới ở Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc)
Trong sự kiện mới nhất, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen đã bay đến Trung Quốc vào ngày 3/4. Đây là chuyến thăm thứ hai của bà Yellen tới Trung Quốc và dự kiến kéo dài đến ngày 9/4. Trong chuyến đi này, bà dự định thăm nhà máy ở phía nam và trung tâm xuất khẩu ở Quảng Châu trước khi đến Bắc Kinh.
Một quan chức của Bộ Tài chính Mỹ đã cho biết rằng trong chuyến đi này, bà Yellen sẽ “làm rõ những tác động kinh tế toàn cầu” của tình trạng dư thừa năng lực sản xuất công nghiệp của Trung Quốc, đồng thời gây ra tổn thất cho các nhà sản xuất tại Mỹ và các công ty trên khắp thế giới.
Trong tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Mỹ đã phê phán việc sự hỗ trợ từ chính phủ Trung Quốc đã dẫn đến “đầu tư quá mức đáng kể” vào các ngành công nghiệp như thép, nhôm, và gần đây là năng lượng mặt trời, xe điện và pin lithium-ion. Bà nhấn mạnh rằng điều này đã làm biến đổi giá cả và mô hình sản xuất, gây tổn hại đến người lao động ở Mỹ, EU và các nền kinh tế khác.
Phía Liên minh châu Âu (EU) hiện đang tiến hành cuộc điều tra để xác định xem ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc có được hưởng lợi từ các khoản trợ cấp không công bằng hay không. Margrethe Vestager, Ủy viên về cạnh tranh của EU, đã tuyên bố rằng khối này “hoàn toàn sẵn sàng” sử dụng các công cụ thương mại để chống lại cạnh tranh không lành mạnh.
Rhodium đã cảnh báo rằng mất cân bằng trong sản xuất của Trung Quốc có thể gây ra phản ứng từ nhiều quốc gia khác như Mexico và Brazil nếu tình trạng này tiếp tục. Tuy nhiên, Zha Daojiong, một giáo sư tại Trường Nghiên cứu Quốc tế của Đại học Bắc Kinh, đã lên tiếng cho rằng “việc Trung Quốc bắt chước chính sách của Mỹ hoặc EU với các quốc gia này sẽ không phải là quyết định khôn ngoan”, tức là sử dụng chiến lược ăn miếng trả miếng.
Một giám đốc trong lĩnh vực bán dẫn tin rằng Trung Quốc có thể đối mặt với áp lực từ bên ngoài một cách hiệu quả hơn nếu có thể tăng cường tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo trong tổng mức tiêu thụ năng lượng. “Đối với ngành công nghiệp năng lượng mới của Trung Quốc, điểm mấu chốt sẽ là khi tất cả các phần tử trong chuỗi cung ứng trở nên chi phí thấp, khi đó Trung Quốc sẽ có được lợi thế tuyệt đối,” người này nói.
Công ty Wood Mackenzie, chuyên cung cấp dữ liệu và phân tích về chuyển đổi năng lượng toàn cầu, đã thông báo rằng chi phí sản xuất năng lượng mặt trời tại Trung Quốc đã giảm mạnh 42% trong năm vừa qua, một mức giảm lớn hơn so với Ấn Độ, châu Âu và Mỹ. “Nếu việc triển khai năng lượng mới của Trung Quốc có thể đáp ứng nhu cầu quốc gia trong 10 đến 15 năm tới, không cần phải lo lắng về áp lực từ bên ngoài,” Wang nói.
