::
Việc Mỹ phát tín hiệu sẵn sàng từ bỏ nỗ lực chấm dứt xung đột Nga – Ukraine cho thấy Washington đang mất kiên nhẫn và muốn gây áp lực buộc các bên tăng tốc tiến trình đàm phán.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio ngày 18/4 cảnh báo rằng Washington có thể rút khỏi các nỗ lực thúc đẩy đàm phán hòa bình cho xung đột Nga – Ukraine nếu không đạt được tiến triển trong vài ngày tới.
“Tới lúc chúng ta phải đưa ra quyết định và xác định liệu tiến trình này có khả thi hay không. Đó là lý do chúng tôi cần tiếp xúc với cả hai bên”, ông Rubio phát biểu tại Paris, nơi ông cùng đặc phái viên Steve Witkoff gặp các đối tác châu Âu để bàn về giải pháp chấm dứt chiến sự ở Ukraine.
Ngoại trưởng Rubio cho biết Mỹ đã nỗ lực suốt nhiều tháng để thúc đẩy chấm dứt giao tranh, nhưng cảnh báo có thể sẽ ngừng can dự nếu không tìm được hướng đi khả thi do vấp phải trở ngại từ cả Nga và Ukraine.
“Chúng ta cần sớm đưa ra đánh giá, trong vài ngày tới, liệu tiến trình này có còn khả năng đạt được kết quả trong vài tuần tới hay không”, ông nói.
Cùng ngày, Tổng thống Donald Trump cũng đưa ra thông điệp tương tự, nhấn mạnh rằng nếu một hoặc cả hai bên gây cản trở nghiêm trọng cho tiến trình đàm phán, Mỹ sẽ xem xét rút lui. “Nếu vì lý do nào đó một hoặc cả hai bên khiến mọi thứ trở nên vô cùng khó khăn, chúng tôi sẽ phải nói rằng ‘các bạn thật ngốc nghếch, các bạn là những kẻ ngốc, những kẻ tồi tệ’,” ông phát biểu. “Và khi đó, chúng tôi sẽ rút lui. Nhưng hy vọng điều đó sẽ không xảy ra”.
Tháng trước, Ukraine và Nga đã nhất trí một lệnh ngừng bắn giới hạn, bao gồm việc ngừng tấn công các cơ sở hạ tầng năng lượng của nhau. Nhưng, hai bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận về việc đóng băng xung đột theo hướng nhanh chóng như Tổng thống Trump kỳ vọng.
Tuy vậy, chuyên gia về chính sách đối ngoại Nga Mark N. Katz đánh giá khả năng đạt được tiến triển đáng kể trong đàm phán ngừng bắn chỉ trong “vài ngày” sau cảnh báo rút lui của ông Trump là khó xảy ra.
“Họ rõ ràng muốn quá trình này diễn ra nhanh chóng”, ông Katz nhận xét về chính quyền Trump. “Nhưng tôi cho rằng mục đích chính của tuyên bố là gây sức ép nhằm thúc đẩy một bước tiến cụ thể”.
Giáo sư Michael A. Allen từ Đại học Boise State (Mỹ) lưu ý rằng Tổng thống Trump gần đây đã bày tỏ kỳ vọng vào việc sớm hoàn tất thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine. Trong khi đó, Phó Tổng thống JD Vance ngày 18/4 cũng thể hiện thái độ lạc quan hơn khi đề cập đến các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Ukraine và Nga trong chuyến thăm Italy.
Do đó, ông Allen nhận định việc Ngoại trưởng Rubio và Tổng thống Trump đưa ra cảnh báo rút khỏi đàm phán có thể là một chiến thuật nhằm gây áp lực buộc Nga nghiêm túc hơn trong tiến trình đạt được thỏa thuận ngừng bắn, trong bối cảnh ông Trump thể hiện sự mất kiên nhẫn ngày càng rõ rệt với Moskva.
Giáo sư Michael A. Allen từ Đại học Boise State (Mỹ) lưu ý Tổng thống Trump gần đây đã bày tỏ kỳ vọng vào việc sớm hoàn tất thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine. Trong khi đó, Phó Tổng thống JD Vance ngày 18/4 cũng thể hiện thái độ lạc quan hơn khi đề cập đến các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Ukraine và Nga trong chuyến thăm Italy.
Do đó, ông Allen cho rằng việc Ngoại trưởng Rubio và Tổng thống Trump đưa ra cảnh báo rút khỏi đàm phán có thể là một chiến thuật nhằm gây áp lực buộc Nga nghiêm túc hơn trong tiến trình đạt được thỏa thuận ngừng bắn, trong bối cảnh ông Trump thể hiện sự mất kiên nhẫn ngày càng rõ rệt với Moskva.
Giáo sư Allen cho rằng xét theo phát biểu của Ngoại trưởng Rubio, sự thất vọng của Mỹ lần này dường như không nhằm vào Ukraine mà hướng về phía Nga. “Washington không nhận được bất kỳ thỏa thuận mới hay cam kết rõ ràng nào từ Nga cho một lệnh ngừng bắn ổn định”, ông nói.
Theo Allen, chính quyền Trump có vẻ đã nhận ra rằng Nga đang cố tình kéo dài tiến trình, bất chấp những nỗ lực thúc đẩy đàm phán của Mỹ. Trong khi Ukraine đã tuyên bố sẵn sàng chấp nhận một lệnh ngừng bắn toàn diện từ tháng trước, Nga liên tục đưa ra những điều kiện gần như không thể thực hiện để đạt được thỏa thuận.
Chuyên gia Mark N. Katz cho rằng để hiểu rõ thông điệp của chính quyền Trump khi đưa ra cảnh báo rút khỏi đàm phán hòa bình, cần xem Tổng thống Mỹ đang quy trách nhiệm cho bên nào trong việc chưa đạt được thỏa thuận.
“Nếu Washington đổ lỗi cho Nga, cảnh báo này phản ánh sự mất kiên nhẫn của ông Trump với Tổng thống Putin, và trong trường hợp đàm phán đổ vỡ, Mỹ có thể vẫn duy trì hoặc thậm chí tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine,” ông nói. “Ngược lại, nếu Mỹ quy trách nhiệm cho Ukraine, câu hỏi đặt ra là liệu Washington có tiếp tục viện trợ quân sự cho Kiev như hiện tại hay không.”
Katz lưu ý rằng trong bối cảnh quân đội Nga đang chiếm ưu thế trên chiến trường, Tổng thống Putin có thể cho rằng không cần vội vàng đạt được thỏa thuận ngừng bắn hay kết thúc xung đột nếu chưa giành được lợi ích tối đa.
Theo Andrew Roth, nhà phân tích kỳ cựu của tờ The Guardian về các vấn đề toàn cầu, một yếu tố then chốt trong đàm phán thành công là phải luôn sẵn sàng rời khỏi bàn thương lượng. Nhưng, hiện vẫn chưa rõ liệu cảnh báo rút khỏi hòa đàm Nga – Ukraine là một chiến thuật đàm phán của chính quyền Trump hay phản ánh sự mất kiên nhẫn thực sự.
Đã có nhiều cuộc tiếp xúc diễn ra trong thời gian qua. Đặc phái viên của Tổng thống Trump, Steve Witkoff, cho biết ông đã ba lần đối thoại với Tổng thống Putin. Ngoại trưởng Rubio cũng đã nhiều lần điện đàm với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, nhưng đến nay hầu như không có dấu hiệu cho thấy hai bên đạt được tiến triển đáng kể.
Tuyên bố ngày 18/4 của Ngoại trưởng Rubio rõ ràng nhằm bày tỏ sự thất vọng, chỉ một ngày sau khi Tổng thống Trump cho biết ông đang chờ phản hồi từ phía Nga về một khuôn khổ thỏa thuận hòa bình đã được đề xuất.
Tuy nhiên, nếu chính quyền Trump thực sự rút khỏi tiến trình hòa đàm và ngừng hoàn toàn hỗ trợ cho Ukraine, điều này chắc chắn sẽ có lợi cho Nga. Khi đó, Kiev sẽ mất đi một đồng minh chiến lược và nguồn viện trợ tài chính thiết yếu trong cuộc xung đột.
Theo Roth, Nga đang theo đuổi chiến thuật kéo dài thời gian, với kỳ vọng rằng nếu không thể đạt được một thỏa thuận có lợi từ Mỹ, họ vẫn có thể khiến Tổng thống Trump mất kiên nhẫn và từ bỏ vai trò trung gian trong tiến trình đàm phán.
