Sáng 22/4 (giờ Việt Nam), hơn 1.370 nhà kinh tế học tại Mỹ bao gồm nhiều chủ nhân giải Nobel và học giả uy tín đã đồng loạt ký tên vào một tuyên bố lên án mạnh mẽ chính sách thuế quan của cựu Tổng thống Donald Trump. Tuyên bố mang tên “Tuyên ngôn phản đối thuế quan” được công bố lần đầu trên trang web anti-tariff.org vào ngày 18/4 và nhanh chóng thu hút sự chú ý trong cộng đồng kinh tế học Mỹ.
Tuyên bố nhấn mạnh rằng chính sách thuế quan của ông Trump không chỉ trái với các nguyên lý nền tảng của nước Mỹ mà còn có thể kéo theo nguy cơ suy thoái kinh tế. Theo các chuyên gia, sự thịnh vượng của Mỹ trong suốt 250 năm qua được xây dựng trên nền tảng kinh tế tự do, thúc đẩy trao đổi tự nguyện và tinh thần doanh nhân những yếu tố có thể bị đe dọa bởi các rào cản thuế quan.
Theo nhóm chuyên gia, việc coi thâm hụt thương mại là một mối đe dọa là nhận định sai lệch. Họ lập luận rằng tình trạng nhập siêu thực chất phản ánh niềm tin của các nhà đầu tư quốc tế vào nền kinh tế Mỹ, bởi chính dòng vốn đổ vào mới cho phép Mỹ nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu. Tuyên bố cũng cảnh báo rằng “cánh cửa cơ hội” để điều chỉnh chính sách đang dần khép lại, và nếu xu hướng hiện tại tiếp diễn, người lao động Mỹ sẽ là bên chịu thiệt hại lớn nhất.
Tuy nhiên, việc khiến ông Trump thay đổi lập trường là điều không đơn giản. Ngay từ những năm 1980, ông đã nhiều lần bày tỏ sự ủng hộ công khai đối với các biện pháp thuế quan và cho đến nay vẫn nhận được sự cố vấn từ các trợ lý thân tín như Peter Navarro người đóng vai trò chủ chốt trong nhiều chính sách thương mại gây tranh cãi.
Giới quan sát đánh giá rằng, dù bản tuyên bố phản đối thể hiện mức độ đồng thuận hiếm thấy trong giới học thuật, nhưng khó có khả năng khiến ông Trump từ bỏ chính sách thuế quan – đặc biệt khi ông có xu hướng xem các cố vấn là công cụ thực thi quyết sách, chứ không phải những người đưa ra phản biện độc lập.