::
Mặc dù Mỹ đã đạt thỏa thuận với Trung Quốc, các chuyên gia kinh tế cho rằng còn quá sớm để kết luận nền kinh tế Mỹ đã thoát khỏi nguy cơ suy thoái.
Trong những tháng gần đây, giới kinh tế liên tục lên tiếng cảnh báo rằng chính sách thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể khiến kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái, lạm phát gia tăng và chuỗi cung ứng toàn cầu bị đình trệ. Tuy vậy, lo ngại này đã phần nào lắng dịu sau khi Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận thương mại vào ngày 12/5.
Theo thỏa thuận, trong 90 ngày tới, Mỹ sẽ hạ thuế nhập khẩu với hàng hóa Trung Quốc từ 145% xuống 30%, trong khi Trung Quốc cũng giảm thuế đối với hàng Mỹ từ 125% xuống còn 10%. Đồng thời, các rào cản phi thuế quan sẽ được hai bên tháo gỡ.
Việc giảm thuế mạnh hơn kỳ vọng được xem là tín hiệu tích cực rõ rệt so với những ngày trước đó. Diễn biến này đã giúp Phố Wall hồi phục và thắp lên hy vọng rằng Mỹ có thể tránh được kịch bản tồi tệ do thuế nhập khẩu gây ra.
Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng vẫn còn quá sớm để khẳng định kinh tế Mỹ đã thoát khỏi vùng rủi ro. Nguy cơ suy thoái vẫn hiện hữu, dù xác suất xảy ra đã phần nào suy giảm.
Mức thuế nhập khẩu hiện tại đang ở ngưỡng cao nhất trong nhiều thập kỷ, kéo theo sự gia tăng của bất ổn kinh tế. Niềm tin thị trường cùng dòng chảy thương mại toàn cầu đã bị tổn thương nghiêm trọng và khó có thể phục hồi ngay trong ngắn hạn.
Thêm vào đó, các chuyên gia kinh tế gần như không có cơ sở tiền lệ để dự báo điều gì sẽ diễn ra tiếp theo. Không ai chắc chắn một nền kinh tế hiện đại sẽ phản ứng thế nào sau hàng loạt cú sốc dồn dập trong thời gian ngắn.
“Chúng ta vẫn đang trong vùng rủi ro. Có ý kiến cho rằng ông Trump đã thay đổi quan điểm, nhưng điều đó không chính xác. Hiện tại, Mỹ vẫn giữ mức thuế cao nhất trong vòng 100 năm qua,” ông Douglas Holtz-Eakin, cựu cố vấn kinh tế của đảng Cộng hòa, cho biết.
Mức thuế 145% mà Mỹ từng áp lên hàng hóa Trung Quốc được xem là cực kỳ cao, gần như tương đương với một lệnh cấm vận thương mại. Nhiều chuyên gia từng cảnh báo rằng mức thuế này có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng và khiến hàng hóa biến mất khỏi các kệ siêu thị.
Chính vì vậy, thỏa thuận thương mại vừa đạt được đã “ngăn chặn những tác động nghiêm trọng có thể giáng xuống nền kinh tế Mỹ,” theo bà Erica York, Phó Chủ tịch phụ trách chính sách thuế tại Tax Foundation, chia sẻ với CNN. Việc chính quyền Trump mạnh tay giảm thuế cho thấy họ đã nhận thức được mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
Một quan chức Nhà Trắng tiết lộ rằng, dù luôn thể hiện thái độ cứng rắn, Tổng thống Trump vẫn đặc biệt nhạy cảm trước hình ảnh các kệ hàng trống trơn và phản ứng tiêu cực của thị trường tài chính trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang.
“Thật may mắn khi cả hai bên đã lựa chọn giải pháp cứu vãn nền kinh tế. Mỹ đã nhận ra rằng nhiều doanh nghiệp nhỏ đang đối mặt với nguy cơ sống còn,” Peter Boockvar, Giám đốc đầu tư tại Bleakley Financial Group, viết trong báo cáo ngày 12/5.
Tuy đã hạ thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc xuống còn 30% trong ít nhất 90 ngày, mức thuế này vẫn cao hơn nhiều so với thời điểm đầu năm. Theo tính toán của Moody’s Analytics, dựa trên các thỏa thuận khung với Trung Quốc và Anh, mức thuế nhập khẩu trung bình đối với hàng hóa vào Mỹ đã giảm từ 21,3% xuống còn 13,7% nhưng vẫn là mức cao nhất kể từ năm 1910.
Mark Zandi, kinh tế trưởng của Moody’s Analytics, cho rằng với mức thuế hiện tại, lạm phát tại Mỹ có thể tăng hơn 1 điểm phần trăm trong vòng một năm, trong khi quy mô GDP cũng có thể giảm tương đương.
Nhờ những bước tiến trong đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc, Zandi đã hạ dự báo khả năng xảy ra suy thoái tại Mỹ trong năm nay từ 60% xuống 45%. “Nền kinh tế sẽ đối mặt với một năm khó khăn, nhưng vẫn có thể tránh được suy thoái. Dù vậy, bất kỳ cú sốc nào khác cũng có thể khiến tình hình trở nên nghiêm trọng hơn,” ông cảnh báo.
Nói cách khác, cuộc chiến thương mại đã làm suy giảm khả năng chống đỡ của nền kinh tế Mỹ. Trên nền tảng X, Giáo sư kinh tế Justin Wolfers từ Đại học Michigan nhận định: “Đúng là triển vọng kinh tế và thương mại hôm nay sáng sủa hơn hôm qua, nhưng cũng không sai khi nói rằng tình hình hiện tại tồi tệ hơn nhiều so với thời điểm ông Trump nhậm chức.”
Trước đây, Wolfers từng cảnh báo nguy cơ suy thoái của Mỹ có thể lên tới 75% nếu toàn bộ các mức thuế trả đũa được áp dụng và duy trì. Hiện tại, ông cho biết xác suất này đã giảm đáng kể, nhưng vẫn còn ở mức 50%.
“Chúng ta đã chứng kiến một sự gián đoạn chuỗi cung ứng hoàn toàn không cần thiết, và điều đó không thể khắc phục ngay lập tức. Quá trình phục hồi sẽ cần thời gian,” ông chia sẻ trên CNN.
Cùng ngày 12/5, Goldman Sachs đã điều chỉnh giảm dự báo khả năng suy thoái của kinh tế Mỹ trong năm nay từ 45% xuống còn 35%. Trong khi đó, bà Kathy Bostjancic, kinh tế trưởng tại Nationwide, kỳ vọng nền kinh tế Mỹ sẽ ghi nhận mức tăng trưởng nhẹ trong năm nay, thay vì giữ nguyên như dự báo trước đó. Nationwide cũng điều chỉnh dự báo lạm phát năm nay xuống còn 3,4%, cải thiện so với mức 4% được đưa ra trước khi thỏa thuận thương mại được công bố.
Tuy vậy, cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn chưa thực sự khép lại. Trong buổi họp báo ngày 12/5, khi được hỏi liệu mức thuế có thể quay lại 145% nếu đàm phán đổ vỡ, Tổng thống Trump đáp: “Không, nhưng chắc chắn sẽ tăng đáng kể. Dù sao, tôi tin rằng chúng ta vẫn sẽ đạt được một thỏa thuận.”
Ông Trump tiếp tục xem thuế quan là một công cụ hiệu quả trong chính sách thương mại. Nhiều loại thuế theo ngành vẫn có khả năng được áp dụng, bao gồm với gỗ, chip bán dẫn, dược phẩm, đồng, khoáng sản chiến lược và xe tải.
Tuần trước, Bộ Thương mại Mỹ đã tiến hành điều tra liên quan đến an ninh quốc gia đối với máy bay, động cơ phản lực và linh kiện hàng không. Đây được coi là bước khởi đầu cho khả năng Washington áp thuế đối với ngành hàng không.
Chính rủi ro từ việc Mỹ có thể áp thêm thuế là lý do Joe Brusuelas, kinh tế trưởng tại RSM, giữ nguyên dự báo khả năng kinh tế Mỹ suy thoái trong 12 tháng tới ở mức 55%. “Thỏa thuận này giúp hạn chế nguy cơ tách rời giữa hai nền kinh tế Mỹ – Trung. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều chưa rõ, đặc biệt là các chính sách thuế theo ngành. Vì vậy, khả năng suy thoái vẫn chưa thể bị loại trừ,” ông giải thích.
Mức độ bất ổn trong chính sách thương mại đã leo thang mạnh trong những tháng gần đây, đạt mức cao nhất kể từ những năm 1960. Việc Mỹ và Trung Quốc bất ngờ đồng thuận giảm thuế có thể giúp giảm bớt áp lực tài chính cho doanh nghiệp, nhưng đồng thời lại khiến môi trường chính sách trở nên khó lường hơn.
Giáo sư Wolfers nhận định rằng nhà đầu tư và doanh nghiệp vẫn đang căng thẳng chờ đợi cú sốc tiếp theo từ Nhà Trắng. “Liệu chúng ta có thực sự yên ổn trong 90 ngày tới? Hôm nay đúng là có tin tốt, nhưng tin tốt thực sự sẽ là có ai đó đủ khả năng ngăn ông ấy đưa ra những quyết định như thế,” ông nói.
