Ngày 20/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Australia Anthony Albanese đã ký kết một thỏa thuận hợp tác về các khoáng sản chiến lược, bao gồm cả đất hiếm.
Theo văn bản được hai chính phủ công bố, mỗi bên sẽ đầu tư 1 tỷ USD trong vòng 6 tháng tới để triển khai các dự án khai thác, chế biến và thiết lập mức giá sàn cho các khoáng sản thiết yếu. Đây được xem là bước đi mà các tập đoàn khai khoáng phương Tây đã chờ đợi từ lâu.
Thông cáo của Nhà Trắng cho biết thêm, các khoản đầu tư này hướng tới khai thác trữ lượng khoáng sản thiết yếu trị giá khoảng 53 tỷ USD, tuy nhiên chưa tiết lộ cụ thể về địa điểm cũng như loại khoáng sản liên quan.
“Tầm một năm nữa, chúng ta sẽ có nhiều khoáng sản và đất hiếm đến mức không biết phải làm gì với chúng,” Tổng thống Trump phát biểu trước báo giới. Cụm từ “khoáng sản thiết yếu” được dùng để chỉ nhóm các khoáng sản quan trọng như đất hiếm, lithium và nickel.
Tổng thống Mỹ cho biết thỏa thuận này đã được hai bên đàm phán trong nhiều tháng qua. Thỏa thuận cũng bao gồm một dự án đường ống trị giá 8,5 tỷ USD, mà theo Thủ tướng Albanese, cả hai bên “đều đã sẵn sàng” để triển khai.
Ngay sau đó, Ngân hàng Xuất nhập khẩu Mỹ (EXIM) thông báo đã phát hành 7 thư mời hợp tác với tổng giá trị hơn 2,2 tỷ USD nhằm thúc đẩy các dự án khai thác khoáng sản tại Australia. Các thư mời được gửi tới những doanh nghiệp như Arafura Rare Earths, Northern Minerals, Graphinex, Latrobe Magnesium, VHM, RZ Resources và Sunrise Energy Metals. Các dự án này tập trung vào khai thác và phát triển các loại khoáng sản phục vụ quốc phòng, hàng không vũ trụ, thiết bị viễn thông và công nghệ công nghiệp thế hệ mới.
EXIM cho biết, các khoản đầu tư này sẽ góp phần thúc đẩy quá trình tái công nghiệp hóa trong lĩnh vực sản xuất công nghệ cao của Mỹ, đồng thời giúp “tạo đối trọng với sự thống trị xuất khẩu của Trung Quốc và tăng cường khả năng phục hồi chuỗi cung ứng của phương Tây.”
Bên cạnh đó, Lầu Năm Góc cũng đang lên kế hoạch xây dựng một nhà máy tinh chế gallium tại bang Tây Australia, sau khi Trung Quốc áp đặt lệnh cấm xuất khẩu loại vật liệu này sang Mỹ vào tháng 12 năm ngoái.
Thỏa thuận giữa Mỹ và Australia thu hút sự chú ý trong bối cảnh Washington đẩy mạnh mở rộng nguồn cung khoáng sản thiết yếu trên toàn cầu, khi Bắc Kinh tiếp tục thắt chặt xuất khẩu. Căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn leo thang trong những tuần gần đây, sau khi Trung Quốc thông báo lần thứ 2 trong năm về việc hạn chế xuất khẩu đất hiếm và các vật liệu liên quan.
Theo số liệu của Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), Trung Quốc hiện là quốc gia dẫn đầu thế giới về nguồn cung đất hiếm, với trữ lượng ước tính khoảng 44 triệu tấn. Dù quy mô nhỏ hơn, Australia cũng sở hữu nguồn dự trữ đáng kể, khoảng 5,7 triệu tấn. Đất hiếm đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nhiều loại sản phẩm công nghệ cao, bao gồm xe điện, động cơ máy bay và radar quân sự.