::Khi tặng điện thoại Xiaomi cho nhà lãnh đạo Hàn Quốc – quốc gia nổi tiếng với niềm tự hào Samsung, Chủ tịch Tập thể hiện sự tin tưởng mạnh mẽ vào năng lực và vị thế của ngành công nghệ Trung Quốc.
Trong buổi gặp ngày 1/11, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thu hút sự chú ý khi thân thiện tặng Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung hai chiếc điện thoại thông minh Xiaomi 15 Ultra, kèm màn trao đổi vui vẻ giữa hai nhà lãnh đạo.
Nhận món quà, ông Lee hài hước hỏi: “Không biết chiếc điện thoại này có an toàn về bảo mật không nhỉ?”, khiến mọi người bật cười. Ông Tập đáp lại bằng giọng đùa cởi mở: “Vậy ngài thử kiểm tra xem có phần mềm gián điệp không nhé?”, ám chỉ những nghi ngại về lỗ hổng bảo mật thường được phương Tây nhắc đến.
Nghe câu đáp dí dỏm của ông Tập, Tổng thống Lee bật cười và vỗ tay hưởng ứng. Cuộc trò chuyện này nhanh chóng thu hút sự chú ý bởi Chủ tịch Trung Quốc vốn hiếm khi ứng khẩu trước công chúng, và lời nói của ông lại chạm đến chủ đề vốn được xem là “vùng cấm” trong ngoại giao vấn đề gián điệp giữa các quốc gia.
Phát biểu của ông Tập cũng phá vỡ “thỏa thuận ngầm” tồn tại từ lâu, theo đó các nhà lãnh đạo thế giới thường né tránh việc công khai thừa nhận hay bàn luận về những hoạt động tình báo bí mật.
Nhà sử học John Delury, chuyên nghiên cứu về Trung Quốc và đang giảng dạy tại Seoul, cho rằng các nhà lãnh đạo thế giới thường có sự đồng thuận ngầm rằng sẽ giả vờ như những hoạt động nghe lén hay theo dõi bí mật không hề tồn tại. Tuy nhiên, câu đùa giữa ông Tập và ông Lee lại ngầm cho thấy cả hai đều hiểu rõ về sự hiện diện của các phần mềm gián điệp.
“Điều đáng chú ý là họ nói ra điều đó một cách công khai mà không cần thừa nhận kiểu ‘Tôi theo dõi anh, anh theo dõi tôi’,” Delury nhận xét. “Họ đã nhắc đến thế giới bí mật của gián điệp, nhưng lại cười nhẹ như thể đó chỉ là chuyện bình thường.”
Patrick F. Walsh, giáo sư nghiên cứu tình báo và an ninh tại Đại học Charles Sturt (Australia), cho rằng điện thoại di động hiếm khi được chọn làm quà tặng ngoại giao, bởi những rủi ro liên quan đến vấn đề bảo mật thông tin mà nó có thể gây ra.
Theo giới phân tích, việc Chủ tịch Tập chọn tặng điện thoại mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Hành động trao tặng một chiếc smartphone do Trung Quốc sản xuất ngay trên đất Hàn quê hương của Samsung – thể hiện sự tự tin mạnh mẽ vào năng lực công nghệ của Bắc Kinh. Đồng thời, mẫu Xiaomi 15 Ultra còn sử dụng màn hình do Hàn Quốc cung cấp, ngụ ý rằng hai quốc gia vẫn có nhiều cơ hội mở rộng hợp tác trong lĩnh vực công nghệ.
Khoảnh khắc ấy cũng cho thấy rõ tốc độ vươn lên mạnh mẽ của Xiaomi nói riêng và ngành khoa học công nghệ Trung Quốc nói chung. Ra đời năm 2010, Xiaomi ban đầu được biết đến với các mẫu smartphone giá phải chăng, nhưng theo thời gian, hãng đã mở rộng sang nhiều lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, thiết bị nhà thông minh và cả ôtô điện, trở thành đối thủ đáng gờm của những tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới.
Việc Chủ tịch Tập lựa chọn một chiếc điện thoại Xiaomi làm quà tặng ngoại giao có thể được xem như lời khẳng định cho chất lượng của thương hiệu này, đồng thời nhấn mạnh bước tiến vượt bậc của Trung Quốc trong ngành sản xuất công nghệ cao.
Qua món quà là chiếc điện thoại, Chủ tịch Tập dường như muốn gửi đi thông điệp rằng công nghệ Trung Quốc đã vươn tới đẳng cấp có thể sánh ngang với những sản phẩm hàng đầu thế giới, đủ tự tin để xuất hiện trong các nghi thức ngoại giao quan trọng.
Rõ ràng, món quà này không chỉ mang ý nghĩa xã giao đơn thuần. Trong bối cảnh lãnh đạo hai nước đang thảo luận về việc tăng cường hợp tác song phương, chiếc smartphone Xiaomi trở thành biểu tượng cho thấy ranh giới giữa cạnh tranh và hợp tác đôi khi rất mong manh và chính công nghệ có thể là cầu nối giúp hai bên xích lại gần nhau hơn.
Xiaomi từng là tâm điểm trong căng thẳng chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc. Dưới thời Tổng thống Donald Trump, Washington đã đưa hãng này vào danh sách đen, cảnh báo rằng các doanh nghiệp Mỹ nếu hợp tác hay giao dịch với nhà sản xuất smartphone và ôtô điện này có thể đối mặt với lệnh cấm tham gia các hợp đồng quốc phòng trong tương lai.
Sau đó, Xiaomi đã thắng kiện chính phủ Mỹ và được gỡ khỏi danh sách trừng phạt, với lập luận rằng công ty hoàn toàn không có bất kỳ mối liên hệ nào với quân đội Trung Quốc.
Trong nhiều năm qua, Mỹ cùng các đồng minh phương Tây liên tục bày tỏ lo ngại rằng công nghệ do Trung Quốc phát triển có thể bị chính quyền Bắc Kinh lợi dụng cho hoạt động gián điệp. Một số quốc gia như Mỹ, Australia và Anh thậm chí đã cấm tập đoàn Huawei của Trung Quốc tham gia xây dựng hạ tầng mạng 5G trong nước.
Delury cho rằng khi Tổng thống Lee đưa ra câu hỏi mang tính đùa cợt với Chủ tịch Tập hôm 1/11, ông dường như đã gián tiếp thừa nhận những lo ngại về an ninh đối với các thiết bị công nghệ đến từ Trung Quốc.
Tuy nhiên, thông qua cách nói hài hước đó, ông Lee như muốn gạt bỏ những lo âu này và ngầm gửi thông điệp: “Cảm ơn vì món quà. Thật đáng mừng khi doanh nghiệp Hàn Quốc và Trung Quốc có thể cùng hợp tác tạo ra chiếc điện thoại này,” Delury bình luận.
Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng gần như không có khả năng Tổng thống Lee sẽ sử dụng cặp điện thoại do Chủ tịch Tập trao tặng. “Tôi không thể hình dung ông Lee lại nói: ‘Tôi sẽ gọi cho Thủ tướng Nhật hay lãnh đạo Mỹ bằng chiếc điện thoại này,’” giáo sư Walsh nhận xét. “Có lẽ ông ấy sẽ đưa nó cho cháu gái hoặc người khác dùng thì hợp lý hơn.”
