::
Tổng thống Trump bị cho là nghi ngờ can thiệp vào thị trường khi đưa ra lời kêu gọi mua cổ phiếu chỉ vài giờ trước khi công bố tạm hoãn áp thuế lên nhiều đối tác thương mại.
Vào ngày 2/4, Tổng thống Donald Trump công bố kế hoạch áp mức thuế 10% đối với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu vào Hoa Kỳ, bắt đầu từ ngày 5/4. Đến ngày 9/4, nhiều đối tác thương mại lớn của Mỹ đã áp dụng biện pháp đáp trả bằng cách tăng thuế lên đến 50%. Diễn biến này ngay lập tức khiến thị trường tài chính toàn cầu rúng động, với Phố Wall và loạt sàn chứng khoán quốc tế lao dốc trong nhiều phiên liên tiếp.
Lúc 9h37 sáng ngày 9/4, ông Trump đăng tải trên nền tảng mạng xã hội Truth Social dòng thông điệp: “Thời điểm tuyệt vời để mua vào!!!”, kèm theo chữ cái “DJT” vừa là tên viết tắt của ông, vừa là mã cổ phiếu của Tập đoàn Truyền thông & Công nghệ Trump.
Thông điệp của ông Trump được đưa ra ngay sau khi chính sách thuế đáp trả bắt đầu được áp dụng từ 0h01 ngày 9/4. Đến 13h18 cùng ngày, ông bất ngờ công bố tạm dừng việc áp dụng mức thuế đối ứng cao hơn với các đối tác thương mại, đồng thời giữ nguyên mức thuế nhập khẩu chung ở mức 10% đối với phần lớn các nền kinh tế.
Thị trường chứng khoán Mỹ phản ứng tích cực trước quyết định hoãn tăng thuế. Các chỉ số chính đồng loạt bứt phá mạnh: S&P 500 tăng 9,5% – mức tăng trong ngày cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, Nasdaq tăng 12,2% – mạnh nhất kể từ tháng 1/2001, còn Dow Jones bật tăng gần 3.000 điểm, tương đương 7,87%.
Cổ phiếu DJT ghi nhận mức tăng 21,67% trong phiên ngày 9/4, đồng nghĩa những nhà đầu tư làm theo lời kêu gọi “mua vào” từ ông Trump vào buổi sáng cùng ngày đã thu được lợi nhuận đáng kể chỉ trong một phiên giao dịch.
Ngày 11/4, sáu thượng nghị sĩ thuộc Đảng Dân chủ, trong đó có Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer và Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren người đứng đầu Đảng Dân chủ tại Ủy ban Ngân hàng, Gia cư và Các vấn đề Đô thị của Thượng viện đã gửi thư kiến nghị tới Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC), đề nghị cơ quan này điều tra khả năng ông Trump hoặc các cộng sự của ông đã vi phạm quy định về giao dịch chứng khoán thông qua bài đăng nói trên.
“Bài đăng được đưa ra chỉ vài giờ trước khi ông Trump thông báo tạm hoãn mức thuế đối ứng, dẫn đến phiên phục hồi mạnh mẽ của thị trường sau chuỗi phiên lao dốc,” thư kiến nghị nêu. “Chúng tôi đề nghị SEC xác minh liệu quyết định này có tạo ra lợi ích tài chính cho các quan chức trong nội bộ chính quyền hoặc những người thân cận với ông Trump, đồng thời gây thiệt hại cho người dân Mỹ hay không.”
Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC) hiện chưa phản hồi về yêu cầu điều tra. Trong khi đó, ông Richard Painter giảng viên Trường Luật Đại học Minnesota, chuyên về đạo đức trong chính phủ và các quy định chứng khoán – cho rằng ông Trump có thể đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý, đặc biệt là liên quan đến mục đích thực sự đằng sau bài đăng kèm theo cụm từ viết tắt đầy ẩn ý đó.
“Đây là hoàn cảnh có thể dẫn đến cáo buộc Tổng thống tham gia thao túng thị trường,” ông Painter, người từng là luật sư đạo đức cho Tổng thống George W. Bush, nhận xét với NBC News.
Một video được đăng bởi Margo Martin, trợ lý truyền thông Nhà Trắng, trên X sau đó cho thấy ông Trump dường như ám chỉ rằng một số người bạn của ông đã thu được lợi nhuận trong phiên giao dịch.
“Người này kiếm được 2,5 tỷ USD, còn người kia kiếm được 900 triệu USD thật không tồi chút nào,” ông Trump nói, đồng thời chỉ vào hai người đàn ông trong Phòng Bầu dục. Các phương tiện truyền thông Mỹ xác nhận một trong hai người đó là Charles Schwab, chủ tịch của công ty tài chính đa quốc gia Charles Schwab Corporation.
Ông Trump không làm rõ nguồn gốc số tiền mà các cá nhân này thu được, nhưng động thái này nhanh chóng thu hút sự chú ý từ phe Dân chủ. “Một vụ bê bối giao dịch nội gián đang nổi lên,” thượng nghị sĩ Dân chủ Chris Murphy viết trên X.
“Bài đăng của Tổng thống Trump rõ ràng cho thấy ông muốn những người quen kiếm tiền từ những thông tin mà chỉ mình ông nắm được,” thượng nghị sĩ Dân chủ Adam Schiff viết, đồng thời kêu gọi Quốc hội Mỹ điều tra xem Tổng thống có liên quan đến giao dịch nội gián hoặc thao túng thị trường hay không.
Vào ngày 10/4, ông Schiff cùng thượng nghị sĩ Ruben Gallego đã gửi thư đến Văn phòng Đạo đức Chính phủ, cơ quan giám sát nhánh hành pháp, yêu cầu “tiến hành điều tra khẩn cấp về Tổng thống, gia đình Trump, hoặc các quan chức chính quyền có thể đã tham gia vào giao dịch nội gián hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác.”
Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) định nghĩa thao túng thị trường là hành vi “cố tình tác động đến cung hoặc cầu” của một tài sản như cổ phiếu hoặc trái phiếu công ty, thông qua những hành động như phát tán thông tin sai lệch hoặc thao túng giao dịch mua bán. Giao dịch nội gián xảy ra khi một cá nhân “biết trước thông tin nội bộ” và sử dụng thông tin đó để trục lợi hoặc chia sẻ cho người khác. Những người bị kết án về giao dịch nội gián có thể đối mặt với án tù lên tới 20 năm.
Kathleen Clark, giáo sư chuyên về đạo đức và tham nhũng chính phủ tại Trường Luật Đại học Washington ở Missouri, cho rằng hành động của ông Trump “thường sẽ dẫn đến một cuộc điều tra từ SEC”.
Các nhà điều tra sẽ tìm kiếm bằng chứng để xác minh liệu Tổng thống Trump có nhận thức rằng tuyên bố của ông có thể gây ảnh hưởng đến thị trường, và liệu ông có cố tình báo trước cho những người quen biết về thông tin này hay không.
Một điểm đáng chú ý trong vụ việc này là hạ nghị sĩ Cộng hòa Marjorie Taylor Greene, đại diện bang Georgia, đã mua hàng nghìn USD cổ phiếu của nhiều công ty công nghệ Mỹ vào ngày 9/4. Bà Greene là một trong những đồng minh thân cận của Tổng thống Mỹ.
Mặc dù không có quy định cấm nghị sĩ mua cổ phiếu, nhưng theo Đạo luật cấm nghị sĩ sử dụng thông tin nội bộ chính quyền để giao dịch năm 2012, họ phải báo cáo các giao dịch có giá trị trên 1.000 USD trong vòng 45 ngày kể từ ngày giao dịch.
“Chúng ta vẫn phải duy trì pháp quyền và hệ thống thượng tôn pháp luật, và hành động này sẽ cần phải được điều tra,” bà Clark phát biểu.
Giảng viên Painter cho rằng các cơ quan chức năng Mỹ có thể tiến hành điều tra “để làm rõ ai đã biết thông tin gì và vào thời điểm nào trước khi ông Trump đưa ra thông báo hoãn thuế đối với các đối tác.”
Việc đăng tải bài viết đó là một quyết định không khôn ngoan, ông Painter nhận định. Ông hy vọng Tổng thống sẽ tập trung vào công việc của mình, ổn định thị trường và thực hiện các chính sách thương mại dự đoán được, để thị trường tự vận hành mà không cần Nhà Trắng đưa ra những thông tin giống như khuyến nghị đầu tư.
Nhưng, một số chuyên gia khác cho rằng bài đăng ngày 9/4 khó gây rắc rối pháp lý cho ông Trump, vì nội dung được công khai và bất cứ ai cũng có thể xem, không chỉ riêng 9,4 triệu tài khoản theo dõi Tổng thống trên Truth Social.
Allan Horwich, giáo sư danh dự tại Trường Luật Northwestern University, cho rằng việc công bố thông tin rộng rãi sẽ không cấu thành hành vi giao dịch nội gián, vốn liên quan đến việc sử dụng trái phép thông tin mật chưa được công khai. Ông cũng cho rằng bài đăng không chứa khuyến nghị rõ ràng về việc mua cổ phiếu hay trái phiếu, cũng như không chỉ rõ mức giá cụ thể.
Sarah J. Williams, giáo sư tại Trường Luật Dickinson thuộc Đại học Bang Pennsylvania, cho rằng rủi ro pháp lý đối với ông Trump chủ yếu đến từ các vụ kiện cá nhân. Những người này có thể khởi kiện với cáo buộc Tổng thống đã “tiết lộ thông tin trước cho ai đó”, gây thiệt hại cho họ. Nhưng, việc chứng minh cáo buộc này sẽ gặp nhiều thách thức do thiếu bằng chứng rõ ràng.
Theo giáo sư tài chính Nejat Seyhun từ Đại học Michigan, ông Trump có thể dễ dàng lý giải rằng thị trường đã giảm 20% và ông muốn ngừng sự hoảng loạn. Ông Trump có thể xem việc đăng bài của mình là “một hành động thực thi công vụ của tổng thống”, điều mà Tòa án Tối cao Mỹ đã phán quyết miễn trách nhiệm pháp lý vào năm ngoái.
Ngoài ra, giáo sư Seyhun cũng nhấn mạnh rằng “hoặc ông Trump có thể nói rằng ‘khi phát biểu, tôi chưa đưa ra quyết định về việc hoãn thuế'”. Ông cho rằng bất kỳ tuyên bố nào của tổng thống đều có thể gây ảnh hưởng đến sự biến động của thị trường.
Giới chức Nhà Trắng đã bác bỏ các cáo buộc, cho rằng bài đăng của Tổng thống Trump nhằm mục đích trấn an người dân Mỹ và khẳng định ông chỉ quyết định hoãn thuế sau khi nhận được yêu cầu từ một số đối tác thương mại muốn đàm phán với Washington.
“Việc trấn an thị trường và công chúng về tình hình kinh tế trong bối cảnh thông tin tiêu cực từ truyền thông là trách nhiệm của Tổng thống Mỹ,” phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai cho biết. “Thay vì thực hiện các chiêu trò chính trị, đảng Dân chủ nên tập trung hợp tác với chính quyền để phục hồi sức mạnh và sự vĩ đại của Mỹ.”
Thượng nghị sĩ Cộng hòa John Cornyn đồng tình với quan điểm này. “Họ không bỏ qua bất kỳ cơ hội nào để công kích Tổng thống Trump. Các cáo buộc về giao dịch nội gián là vô lý,” ông Cornyn phát biểu.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cũng có phản ứng nhẹ nhàng đối với các cáo buộc khi trả lời báo chí. “Tôi nghĩ hôm nay là một cơ hội tuyệt vời để mua cổ phiếu,” ông Johnson nói vào sáng ngày 10/4.
