::Quyết định của ông Trump nhằm trừng phạt hai công ty dầu mỏ Nga có nguy cơ làm lung lay một trong những điểm tựa hiếm hoi của kinh tế Mỹ sự ổn định của giá xăng.
Ngày 22/10, Mỹ bất ngờ áp đặt lệnh trừng phạt đối với hai tập đoàn dầu mỏ lớn nhất của Nga là Rosneft và Lukoil. Động thái này đã khiến giá dầu thô thế giới bật tăng hơn 5% trong phiên giao dịch ngày 23/10. Theo giới phân tích, giá xăng bán lẻ tại Mỹ nhiều khả năng sẽ tăng nhẹ trong những ngày tới.
Hiện nay, thách thức lớn với ông Trump là tìm cách cắt giảm nguồn tài chính của Nga mà không khiến giá nhiên liệu leo thang, bởi điều đó có thể làm người dân Mỹ thêm bất mãn trước gánh nặng chi phí sinh hoạt.
“Thị trường đã phản ứng ngoài dự đoán. Nhiều người cho rằng ông Trump sẽ không thực sự thực hiện bước đi này,” ông Bob McNally, Chủ tịch Rapidan Energy Group, chia sẻ với CNN. Theo ông, sau khi tác động ban đầu lắng xuống, giá có thể ổn định hơn, nhưng biến động vẫn khó tránh khỏi.
Giá xăng leo thang kỷ lục từng là nỗi lo lớn của chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden sau khi cuộc xung đột Nga – Ukraine bùng phát năm 2022. Sự bất mãn của người dân trước việc chi phí sinh hoạt và giá hàng hóa tăng cao được cho là một trong những yếu tố giúp ông Trump giành lại ghế Tổng thống.
Hiện tại, ông Trump đang nỗ lực tìm cách chấm dứt chiến sự nhưng vẫn phải duy trì giá xăng ở mức thấp một bài toán đầy rủi ro. “Nếu các biện pháp của ông Trump khiến xuất khẩu dầu Nga bị gián đoạn đột ngột, giá nhiên liệu có thể bùng nổ ngay tức thì,” ông Bob McNally, cựu cố vấn năng lượng dưới thời Tổng thống George W. Bush, nhận định.
Dù vậy, bối cảnh hiện nay lại mang đến lợi thế cho ông Trump. Giá dầu đang ở mức thấp nhất trong nhiều năm, trong khi giá xăng tại Mỹ vẫn duy trì ổn định. “Nếu muốn gửi thông điệp cứng rắn tới Nga, đây chính là thời điểm lý tưởng, khi giá năng lượng đang ở vùng thấp,” ông Dave Turk – Thứ trưởng Năng lượng dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden – nhận định.
Hiện ông Trump có nhiều dư địa để gia tăng sức ép, buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin phải trở lại bàn đàm phán. Ông đặt niềm tin vào chính sách mở rộng khai thác dầu của mình. Thực tế, Mỹ đang ghi nhận sản lượng dầu ở mức cao kỷ lục, dù con số này không thay đổi đáng kể kể từ khi ông nhậm chức. Điểm khác biệt nằm ở chỗ, các quốc gia thuộc Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) nay sẵn sàng tăng sản lượng nhằm giành lại thị phần từ các nhà khai thác dầu đá phiến của Mỹ tại Texas.
“Theo ông Andy Lipow, Chủ tịch công ty tư vấn Lipow Oil Associates, tình hình hiện tại mang đến cho Mỹ cơ hội để áp dụng lập trường cứng rắn hơn với Nga. Tuy nhiên, nếu đi quá xa, ông Trump có thể phải đối mặt với nguy cơ giá xăng tăng mạnh yếu tố được người dân Mỹ coi là thước đo trực tiếp của chi phí sinh hoạt.
Ông Bob McNally cho rằng chính quyền Trump cần tìm cách cân bằng giữa việc gây sức ép với Nga và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng trong nước.”
Chuyên gia Patrick De Haan từ GasBuddy dự báo giá xăng tại Mỹ có thể tăng nhẹ trong vài ngày tới, từ mức 3,07 USD/gallon (tương đương 0,81 USD/lít) ngày 24/10 lên khoảng 3,10–3,15 USD. “Sẽ không có biến động đáng kể,” ông dự đoán.
Ông Bob McNally cho rằng chính quyền Trump đang áp dụng chiến lược trung dung làm cho việc mua dầu Nga trở nên khó khăn hơn, nhưng tránh cấm hoàn toàn để hạn chế tác động tiêu cực lên thị trường năng lượng.
Ví dụ, nếu Trung Quốc và một số quốc gia khác vẫn tiếp tục nhập khẩu dầu Nga với mức chiết khấu sâu so với giá thế giới, nguồn cung toàn cầu sẽ được duy trì, tránh nguy cơ thiếu hụt. Khi đó, người dân Mỹ không phải chịu giá xăng cao hơn, trong khi nguồn thu ngân sách của Nga vẫn bị ảnh hưởng.
Đánh giá về hiệu quả của các biện pháp trừng phạt, ông Bob McNally cho rằng kịch bản khả thi nhất là Nga vẫn xuất khẩu dầu, nhưng phải bán với mức giá thấp hơn đáng kể so với dầu Brent. Tuy nhiên, ông cảnh báo tình hình có thể buộc Moscow phải cắt giảm sản lượng trong thời gian tới.
“Đây là một canh bạc thực sự,” ông Bob McNally nhận xét, nhấn mạnh rằng quyết định này có thể tác động sâu rộng đến người tiêu dùng, nền kinh tế Mỹ và cả Nhà Trắng. Các cuộc khảo sát cho thấy nhiều cử tri tin rằng ông Trump vẫn chưa hành động đủ mạnh để giảm gánh nặng chi phí sinh hoạt, dù giá xăng hiện đang ở mức thấp.
Ông Dave Turk cho rằng, “Nếu muốn giữ vững quyền lực, ông Trump phải đặt trọng tâm vào việc giúp người dân duy trì khả năng chi trả. Đó là bài học lớn nhất mà tôi rút ra từ bốn năm trước.”
