::
Dù không bị ông Trump áp thuế trả đũa, Nga vẫn có thể chịu tác động tiêu cực đến nguồn thu và tăng trưởng kinh tế do giá dầu thế giới giảm sau đòn thuế của Mỹ.
Nga không nằm trong danh sách các nền kinh tế bị áp thuế trong đợt “ngày giải phóng” mà Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố đầu tháng, nhưng ngành dầu mỏ động lực tăng trưởng của nước này vẫn khó tránh tác động từ dư chấn.
Giá dầu thô toàn cầu đã giảm trong tháng này và tiếp tục biến động do lo ngại suy thoái kinh tế trước ảnh hưởng từ các đòn thuế của Mỹ. Giá dầu Urals của Nga hiện dao động quanh mức 55 USD/thùng, thấp hơn nhiều so với mục tiêu gần 70 USD.
Bộ Phát triển Kinh tế Nga đã điều chỉnh dự báo giá dầu Urals trong năm nay xuống còn 56 USD/thùng, mức được đánh giá là một trong những đợt sụt giảm mạnh nhất kể từ đại dịch Covid-19.
Theo Sergey Vakulenko, cựu lãnh đạo trong ngành năng lượng Nga và hiện là thành viên cấp cao tại Trung tâm Carnegie Nga-Á Âu, nếu giá dầu giảm 10 USD, Nga có thể thiệt hại khoảng 25 tỷ USD mỗi năm.
Nếu giá năng lượng tiếp tục giảm, các tập đoàn dầu khí Nga sẽ thu về ít ngoại tệ hơn, đồng thời số thuế nộp cho nhà nước cũng sẽ suy giảm. “Điều này sẽ gây ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách và toàn bộ nền kinh tế”, ông Vakulenko cho biết.
Việc thiếu hụt ngoại tệ có thể khiến đồng ruble mất giá, kéo theo giá hàng nhập khẩu tăng cao trong bối cảnh lạm phát đã chạm mốc 10%. Theo giới phân tích, điều này sẽ làm chi phí các mặt hàng tiêu dùng như ôtô, quần áo và thiết bị điện tử trở nên đắt đỏ hơn.
Theo các chuyên gia, nguồn thuế giảm sẽ gây thêm áp lực lên ngân sách nhà nước. Năm ngoái, Nga ghi nhận thâm hụt khoảng 3,5 nghìn tỷ ruble (34,4 tỷ USD) và quỹ dự phòng quốc gia cũng đã bị rút hơn một nửa kể từ khi cuộc xung đột tại Ukraine bùng phát.
Trong quý I năm nay, thâm hụt ngân sách Nga đạt khoảng 25,5 tỷ USD, cao hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái. Dự báo thâm hụt năm 2025 sẽ tiếp tục tăng do nguồn thu từ dầu khí giảm gần 10% so với cùng kỳ năm 2024, trong khi chi tiêu ngân sách lại tăng gần 25%, theo Moscow Times.
Theo các chuyên gia, nếu giá dầu tiếp tục duy trì ở mức thấp, kinh tế Nga sẽ rơi vào giai đoạn suy giảm nghiêm trọng sau quãng thời gian tăng trưởng mạnh. Họ cũng cảnh báo thâm hụt ngân sách của Nga trong năm nay có thể tăng gần gấp đôi.
Ngân hàng Renaissance Capital mới đây cũng cảnh báo khách hàng rằng giá dầu giảm sẽ làm gia tăng nguy cơ suy thoái kinh tế. Ngân hàng dự đoán nếu giá dầu Urals trung bình ở mức 50 USD/thùng trong năm 2025, GDP Nga chỉ tăng trưởng 0,1%, trong khi năm 2023 và 2024 từng ghi nhận mức tăng khoảng 4%.
Nguy cơ suy thoái kinh tế đang nổi lên đúng lúc tốc độ tăng trưởng của Nga đã giảm sút trước khi giá dầu lao dốc, trong khi Điện Kremlin cũng tham gia vào các cuộc đàm phán do chính quyền Trump khởi xướng nhằm tìm kiếm giải pháp cho xung đột Ukraine.
Dù giá dầu hiện không đủ sức khiến Tổng thống Vladimir Putin thay đổi mục tiêu chiến dịch tại Ukraine, các chuyên gia cho rằng việc nguồn thu từ dầu mỏ sụt giảm có thể ảnh hưởng đến các tính toán chiến lược của ông.
“Nếu giá dầu còn tiếp tục giảm, Nga sẽ đối mặt với nhiều khó khăn hơn. Thực tế, họ đã bắt đầu cảm nhận điều đó. Nếu xu hướng này kéo dài, họ sẽ phải đưa ra những lựa chọn khó giữa ngân sách quốc phòng và các lĩnh vực ưu tiên khác”, Elina Ribakova, chuyên gia cấp cao không thường trực tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (Washington), cho biết.
Trong báo cáo gửi khách hàng tuần này, các chuyên gia J.P. Morgan cho rằng mặc dù các lệnh trừng phạt đã khiến Moskva trở nên biệt lập hơn với xu hướng toàn cầu, “làn sóng chấn động từ chính sách thương mại của Mỹ vẫn sẽ gây tổn thất cho Nga”.
Ngành dầu khí vừa là động lực vừa là điểm yếu của kinh tế Nga, chiếm hơn 30% nguồn thu ngân sách nhà nước. Vì vậy, Moscow coi sự sụt giảm giá dầu là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia.
Ngay sau khi nhậm chức, ông Trump đã phát đi tín hiệu sẽ gia tăng sức ép buộc Nga tiến tới thỏa thuận hòa bình Ukraine bằng cách đẩy mạnh khai thác dầu tại Mỹ và vận động Arab Saudi tham gia, khiến giá dầu toàn cầu lao dốc. Đặc phái viên Keith Kellogg hồi tháng 1 cho rằng giá dầu giảm xuống 45 USD/thùng có thể đủ để thúc đẩy chấm dứt xung đột.
Giới chức Nga cũng ý thức rõ những rủi ro tiềm ẩn. Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nga Elvira Nabiullina mới đây cảnh báo rằng nếu chiến tranh thương mại toàn cầu leo thang, “điều đó thường dẫn đến suy giảm kinh tế thế giới và nhu cầu đối với năng lượng của Nga”.
“Những bất ổn kinh tế toàn cầu chắc chắn sẽ gây ảnh hưởng tới Nga. Chúng tôi đang nỗ lực duy trì sự ổn định kinh tế dù phải đối mặt với nhiều lệnh trừng phạt”, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với CNBC tuần trước.
Vakulenko cho rằng “giá dầu giảm có thể làm mức sống của người dân Nga đi xuống, nhưng nếu nguyên nhân đến từ một yếu tố khách quan như suy thoái toàn cầu, người dân sẽ hiểu rằng đây không phải lỗi của chính phủ”.
