::
Trong khi các doanh nghiệp nhôm, thép tại Mỹ có thể hưởng lợi nhờ giá hàng nhập khẩu tăng, người tiêu dùng và các nhà sản xuất trong nước có nguy cơ đối mặt với chi phí cao hơn.
Ngày 10/2, Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh áp thuế 25% đối với nhôm và thép nhập khẩu vào Mỹ. Chính sách này nhằm hỗ trợ ngành công nghiệp trong nước trước sự cạnh tranh từ bên ngoài, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp và việc làm quay trở lại Mỹ. Mức thuế này cũng được áp dụng cho Mexico và Canada, sau khi hai quốc gia này vừa được hoãn thuế 25% đối với toàn bộ hàng xuất khẩu sang Mỹ vào tuần trước.
Theo giới phân tích, các doanh nghiệp sản xuất nhôm, thép tại Mỹ có thể hưởng lợi từ chính sách thuế nhập khẩu mới. Việc áp thuế khiến giá nhôm, thép từ nước ngoài vào Mỹ tăng lên, tạo điều kiện để các công ty trong nước cạnh tranh tốt hơn so với các đối thủ từ Canada, Brazil hay Mexico.
Trong phiên giao dịch ngày 10/2, cổ phiếu các hãng thép ghi nhận mức tăng đáng kể. Nucor và Steel Dynamics lần lượt tăng 5,5% và 4,9%, trong khi Cleveland-Cliffs tăng 18%. US Steel cũng ghi nhận mức tăng gần 5%, còn cổ phiếu Alcoa một trong những doanh nghiệp nhôm lớn, nhích lên hơn 2%.
Philip Bell, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà sản xuất thép Mỹ, cho rằng thuế nhập khẩu sẽ giúp tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng hơn cho các doanh nghiệp trong nước. Ông đồng thời bác bỏ ý kiến lo ngại rằng chính sách này chỉ làm tăng chi phí mà không mang lại nhiều việc làm cho ngành sản xuất.
“Theo thời gian, việc áp thuế nhập khẩu có thể tác động đến một số lĩnh vực, đặc biệt là nhôm và thép. Dù ảnh hưởng ngắn hạn là khó tránh, nhưng cần thêm thời gian để đánh giá tác động lâu dài đến giá cả và việc làm,” ông chia sẻ.
Bell cho rằng mỗi việc làm mới trong ngành thép không chỉ mang lại thu nhập cho công nhân mà còn tạo cơ hội cho các nhà thầu phụ, kỹ sư, công nhân xây dựng và cả những xe bán đồ ăn thường phục vụ trước các nhà máy thép vào giờ sáng và trưa.
Trong khi đó, David McCall, Chủ tịch Hiệp hội Công nhân thép Mỹ, nhấn mạnh sự cần thiết của việc phân biệt giữa các đối tác thương mại đáng tin cậy như Canada và những quốc gia tìm cách mở rộng ảnh hưởng để chi phối thị trường toàn cầu.
“Chúng tôi ghi nhận những nỗ lực của Tổng thống Donald Trump trong việc điều chỉnh tình trạng dư cung trên thị trường toàn cầu. Thực tế, điều này đã tạo điều kiện để một số quốc gia, như Trung Quốc, đưa sản phẩm giá thấp vào thị trường, làm gia tăng đáng kể lượng hàng nhập khẩu qua Mexico. Tuy nhiên, Canada không phải là vấn đề cần quan ngại,” ông cho biết.
Người tiêu dùng và các doanh nghiệp sản xuất tại Mỹ có thể đối mặt với chi phí cao hơn. Nhôm và thép là nguyên liệu quan trọng trong nhiều ngành, nên khi thuế nhập khẩu tăng, giá thành sản phẩm cũng có xu hướng điều chỉnh theo. Chẳng hạn, với mức thuế 25% áp dụng cho thép dùng trong sản xuất ô tô trị giá 40.000 USD, giá xe có thể tăng thêm 1-2%.
Ngoài ô tô, các kim loại này còn được sử dụng trong nhiều sản phẩm khác như điện thoại di động, gậy bóng chày, đồ gia dụng, kính viễn vọng và nội thất ngoài trời. Ngay cả vỏ lon soda cũng có thể bị ảnh hưởng, theo báo cáo của Bank of America đầu tháng này.
Tác động đối với người tiêu dùng có thể chưa thể hiện ngay và còn phụ thuộc vào mức độ sử dụng nhôm, thép trong từng sản phẩm, theo Lydia Cox, Giáo sư kinh tế tại Đại học Wisconsin-Madison.
Bên cạnh đó, ảnh hưởng còn tùy vào cách doanh nghiệp điều chỉnh giá. Nếu toàn bộ chi phí tăng được đưa vào giá bán, sản phẩm có thể trở nên đắt hơn đáng kể, Cox cho biết.
Tuy nhiên, những bên chịu tác động trực tiếp ban đầu là các doanh nghiệp và nhà sản xuất cần mua số lượng lớn nhôm, thép. “Tình huống này không đơn giản như việc tôi hay bạn ra siêu thị mua một miếng thép,” Douglas Irwin, Giáo sư kinh tế tại Cao đẳng Dartmouth, nhận xét.
Năm 2018, cựu Tổng thống Donald Trump từng áp thuế 25% đối với thép và 10% đối với nhôm nhập khẩu. Tuy nhiên, sau đó, một số đối tác thương mại như Canada, Mexico và Brazil được miễn trừ. Theo báo cáo của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson cùng năm đó, chính sách này đã góp phần tạo thêm việc làm nhưng cũng khiến các doanh nghiệp Mỹ mua thép từ nước ngoài chịu chi phí cao hơn đáng kể.
Chính sách năm 2018 của ông Trump đã giúp ngành thép có thêm 8.700 việc làm mới và mang lại 2,4 tỷ USD lợi nhuận trước thuế cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, các công ty cần mua thép lại phải chi thêm 5,6 tỷ USD, tương đương với việc nền kinh tế Mỹ phải bỏ ra khoảng 650.000 USD cho mỗi việc làm mới trong ngành.
Lần này, Gary Hufbauer, chuyên gia cấp cao tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhận định chính sách mới có thể không tạo ra nhiều việc làm như trước. Ngoài ra, căng thẳng thương mại gia tăng cũng có thể dẫn đến các biện pháp đáp trả từ các quốc gia khác, ảnh hưởng đến hàng hóa và doanh nghiệp Mỹ, ông cho biết.
Các doanh nghiệp như John Deere, Caterpillar và Boeing có thể chịu ảnh hưởng do sản phẩm của họ sử dụng lượng lớn nhôm và thép. Bên cạnh đó, chi phí sửa chữa cơ sở hạ tầng của các công ty xây dựng và chính quyền địa phương cũng có thể tăng lên đáng kể.
Glenn Stevens Jr., Giám đốc MichAuto (Michigan), nhận định rằng các hãng xe sẽ gặp khó khăn trong việc cân đối chi phí khi thuế nhập khẩu nhôm, thép từ Canada và Mexico đồng loạt tăng. “Giá xe vốn đã ở mức cao, nay còn tăng thêm có thể khiến nhu cầu giảm sút,” ông cho biết. Điều này có thể tác động đến sản lượng sản xuất và ảnh hưởng đến việc làm trong ngành.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Mỹ xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài có thể đối mặt với thách thức nếu các nước áp dụng biện pháp đáp trả thuế nhập khẩu, theo Irwin. Ông cho rằng trong nhiệm kỳ đầu của cựu Tổng thống Trump, căng thẳng thương mại đã gây khó khăn cho xuất khẩu nông sản Mỹ, khi nhiều quốc gia chuyển sang nguồn cung khác cho lúa mì, đậu nành và các mặt hàng nông sản.
“Khi nguồn thu từ thuế nhập khẩu tăng, một phần trong số đó có thể phải dùng để hỗ trợ những đối tượng chịu tác động từ các biện pháp đáp trả,” Michael Klein, Giáo sư kinh tế tại Đại học Tufts, cho biết.
Theo Hiệp hội Sắt Thép Mỹ, các nước xuất khẩu thép nhiều nhất vào Mỹ bao gồm Canada, Brazil, Mexico, Hàn Quốc và Việt Nam. Đối với nhôm, Canada chiếm 79% tổng lượng nhập khẩu trong 11 tháng đầu năm ngoái, trong khi Mexico cũng là một trong những nhà cung cấp quan trọng.
Giới phân tích cho rằng Canada và Mexico có thể chịu ảnh hưởng lớn từ chính sách thuế nhập khẩu mới, đặc biệt khi trước đây hai nước từng được miễn trừ trong nhiệm kỳ đầu của cựu Tổng thống Trump. Thủ hiến Quebec, Francois Legault, cho rằng Canada cần khởi động đàm phán lại Hiệp định Thương mại Tự do với Mỹ sớm nhất có thể, thay vì chờ đến kỳ rà soát vào năm 2026.
Trong khi đó, Thyssenkrupp (Đức) – một trong những tập đoàn thép lớn nhất châu Âu – nhận định rằng thuế nhập khẩu sẽ có tác động không đáng kể đến hoạt động kinh doanh của họ. Công ty cho biết châu Âu vẫn là thị trường trọng điểm, đồng thời các sản phẩm thép chất lượng cao của Thyssenkrupp xuất khẩu sang Mỹ vẫn duy trì được lợi thế cạnh tranh.
Đối với Hàn Quốc, Bloomberg cho biết nước này đang tích cực tìm kiếm thêm các thị trường mới. Mỹ vẫn là điểm đến quan trọng cho thép Hàn Quốc, dù sản lượng xuất khẩu hiện chỉ đạt khoảng 70% so với mức trung bình giai đoạn 2015-2017, trước khi cựu Tổng thống Trump áp dụng các biện pháp thương mại trong nhiệm kỳ đầu.
