::
Boeing không mong muốn bị cuốn vào cuộc chiến thuế lúc này, bởi hãng vẫn đang chật vật giải quyết hàng loạt sự cố trong suốt 6 năm qua.
Những năm gần đây, Boeing đã đối mặt với hàng loạt vấn đề nghiêm trọng từ khủng hoảng an toàn gây tai nạn khiến nhiều mẫu máy bay bị cấm bay, nhu cầu sụt giảm mạnh trong đại dịch, đến cuộc đình công kéo dài hai tháng vào cuối năm ngoái. Là một trong những nhà xuất khẩu chủ chốt của Mỹ, Boeing có thể tiếp tục hứng chịu tác động nặng nề nếu chính sách thuế nhập khẩu của Tổng thống Donald Trump được áp dụng, ảnh hưởng không chỉ đến hãng mà còn đến cả nền kinh tế Mỹ.
Giá mỗi chiếc máy bay Boeing có thể đội lên hàng triệu USD nếu các quốc gia khác áp dụng thuế trả đũa đối với hàng hóa Mỹ. Đồng thời, các mức thuế mà Washington đang triển khai có thể đẩy chi phí sản xuất trong nước tăng vọt, do Boeing vẫn dựa nhiều vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
“Đây là thời điểm tồi tệ để Boeing bị cuốn vào một cuộc chiến thuế,” Ron Epstein, chuyên gia phân tích hàng không vũ trụ tại Bank of America, nhận xét.
Nhiều chuyên gia bắt đầu lo ngại nguy cơ suy thoái kinh tế Mỹ. Việc áp thuế lên máy bay và linh kiện có thể làm gián đoạn hoạt động của các nhà máy trong ngành hàng không vũ trụ và toàn bộ chuỗi cung ứng liên quan, từ đó khiến nền kinh tế tiến gần hơn đến suy thoái. “Nếu mục tiêu là thúc đẩy ngành sản xuất có xuất khẩu ròng, thì tại sao lại áp đặt các biện pháp gây tổn hại cho họ?” Epstein đặt vấn đề.
Lãnh đạo Boeing bày tỏ tin tưởng rằng chính quyền Trump sẽ trấn an những lo ngại xoay quanh vấn đề thuế. “Chúng tôi liên tục trao đổi với các quan chức cấp cao, từ bộ trưởng đến Tổng thống Mỹ. Hiện tại, tình hình vẫn rất bất ổn,” CEO Boeing, Kelly Ortberg, chia sẻ với nhà đầu tư ngày 23/4.
Trong các cuộc trao đổi, ông cho biết chính quyền Trump nhận thức rõ “vai trò then chốt của ngành hàng không vũ trụ đối với nền kinh tế Mỹ cũng như vị thế xuất khẩu hàng đầu của Boeing”. Dù đang trải qua giai đoạn đầy thách thức, Boeing cho biết hãng đang duy trì khoảng 1,6 triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp, trong đó có gần 150.000 nhân sự tại Mỹ.
Những dấu hiệu bất ổn đầu tiên xuất hiện cuối tuần qua, khi hai máy bay tại nhà máy Boeing ở Trung Quốc bị buộc phải quay lại Seattle thay vì được giao cho khách hàng địa phương. Diễn biến này xảy ra sau khi Trung Quốc áp thuế nhập khẩu 125% đối với toàn bộ hàng hóa Mỹ nhằm đáp trả mức thuế 145% từ phía Washington. CEO Boeing Kelly Ortberg xác nhận hai máy bay đã bị trả lại và cho biết chiếc thứ ba cũng đang trên đường quay về do ảnh hưởng của thuế.
Việc các máy bay bị trả lại có thể là chỉ dấu cho những rủi ro thương mại nghiêm trọng hơn với Boeing. Trung Quốc là thị trường lớn nhất và phát triển nhanh nhất trong lĩnh vực hàng không thương mại. Theo phân tích mới nhất của Boeing, các hãng hàng không Trung Quốc dự kiến sẽ mua 8.830 máy bay mới trong vòng 20 năm tới, chiếm khoảng 10–15% nhu cầu toàn cầu, theo nhận định của CEO AeroDynamic Advisory Richard Aboulafia.
Tuy nhiên, căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang khiến Boeing dần đánh mất thị phần vào tay các đối thủ. Trong giai đoạn 2017–2018, khách hàng Trung Quốc từng đặt mua 122 máy bay từ Boeing. Nhưng đến năm ngoái, số lượng đơn hàng giảm mạnh, chỉ còn 28 chiếc chủ yếu là máy bay chở hàng hoặc được các công ty cho thuê của Trung Quốc mua lại. Đáng chú ý, kể từ năm 2019 đến nay, Boeing chưa ghi nhận bất kỳ đơn đặt hàng máy bay chở khách nào từ các hãng hàng không Trung Quốc.
Ngày 23/4, Boeing công bố khoản lỗ 31 triệu USD trong quý I, thấp hơn dự kiến. Trong thư gửi đến toàn bộ nhân viên, CEO Kelly Ortberg cho biết nhiều chỉ số cho thấy hoạt động kinh doanh đang có dấu hiệu phục hồi. Tuy vậy, ông cũng thừa nhận căng thẳng thương mại có thể tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả tài chính trong thời gian tới.
Theo phân tích của Ron Epstein, Boeing hiện vẫn còn 195 đơn hàng từ Trung Quốc chưa được bàn giao. Bên cạnh đó, hãng còn có 678 đơn hàng từ các khách hàng không được công bố danh tính, mà theo Epstein, nhiều khả năng phần lớn cũng đến từ Trung Quốc.
Về mặt lý thuyết, ngay cả khi các đơn đặt hàng từ Trung Quốc bị hủy, Boeing vẫn có thể tìm đầu ra thay thế nhờ danh sách đơn hàng dài hạn kéo dài trong nhiều năm. CEO Kelly Ortberg cho biết công ty dự kiến giao khoảng 50 máy bay cho Trung Quốc trong năm nay. Nếu Bắc Kinh giữ nguyên mức thuế hiện tại, Boeing có thể chuyển số máy bay này sang cho các khách hàng khác.
“Vẫn còn rất nhiều khách hàng quan tâm đến dòng Max,” CEO Kelly Ortberg chia sẻ.
Tuy nhiên, nếu thêm nhiều quốc gia áp thuế đối với máy bay Mỹ, khả năng tiêu thụ các đơn hàng còn lại sẽ gặp nhiều thách thức hơn. Hiện tại, chỉ Trung Quốc áp thuế trả đũa toàn diện lên hàng hóa Mỹ, nhưng nguy cơ các nước khác nối gót vẫn hiện hữu. Là một trong những nhà xuất khẩu hàng đầu của Mỹ, Boeing có thể trở thành bên chịu thiệt hại trong một cuộc chiến thương mại toàn cầu điều này cũng sẽ ảnh hưởng đến các hãng hàng không quốc tế đang có nhu cầu mua máy bay mới.
Ngoài việc bán và bàn giao máy bay, một vấn đề lớn khác là hoạt động sản xuất cũng có thể chịu tác động đáng kể, do khoảng 80% linh kiện trong các dòng máy bay của Boeing được sản xuất ở nước ngoài. Thông tin này được CEO Kelly Ortberg nêu ra trong buổi điều trần gần đây trước Quốc hội Mỹ.
Chẳng hạn, cánh của dòng 787 Dreamliner dòng máy bay có giá trị cao nhất của Boeing được chế tạo tại Nhật Bản, trong khi tấm bịt cửa của mẫu 737 Max lại do một công ty tại Malaysia cung cấp.
Việc tìm kiếm nhà cung cấp thay thế trong nước không phải là điều đơn giản, vì mọi nhà cung cấp mới đều phải trải qua quy trình cấp chứng nhận từ Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) – một quá trình có thể kéo dài hơn một năm.
Điều này khiến Boeing khó tránh khỏi việc tiếp tục phụ thuộc vào nguồn linh kiện nhập khẩu, đồng nghĩa với việc phải gánh thêm chi phí thuế. Trong bối cảnh giá mỗi chiếc máy bay đã dao động từ 50 đến 100 triệu USD, việc chi phí sản xuất tăng thêm hàng triệu USD nữa là một thách thức đáng kể.
Boeing vẫn chưa đạt được lợi nhuận hàng năm kể từ năm 2018, với tổng lỗ hoạt động tích lũy hiện đã lên tới 51 tỷ USD.
Tình hình tài chính của các nhà cung cấp còn đáng lo ngại hơn. Spirit AeroSystems công ty mà Boeing đang trong quá trình mua lại đã cảnh báo nhà đầu tư rằng họ “khó có thể đảm bảo khả năng hoạt động liên tục” trong tương lai gần.
Tuy nhiên, Ortberg cho rằng Boeing vẫn có thể xoay sở với khoản thuế phát sinh từ linh kiện nhập khẩu, nhờ cơ chế hoàn thuế khi máy bay được xuất khẩu. Ông ước tính chi phí thuế ròng hàng năm sẽ dưới 500 triệu USD mức mà Giám đốc tài chính Brian West nhận định là “có thể kiểm soát được”.
