::
Dù đã nhậm chức gần 100 ngày, ông Trump vẫn chưa đạt được các thỏa thuận “lớn và đẹp” như từng cam kết, thậm chí nhiều mục tiêu ông tuyên bố sẽ hoàn tất trong vài tuần cũng chưa thành hiện thực.
Sau khi nhậm chức vào tháng 1, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đặt ra một loạt mục tiêu lớn cho chính quyền mới, bao gồm kết thúc chiến sự tại Ukraine trong vòng 24 giờ, khôi phục hòa bình Trung Đông và ký kết hàng loạt thỏa thuận thương mại trong thời gian ngắn kỷ lục.
“Rất nhiều người muốn gặp tôi để hoàn tất các thỏa thuận,” ông Trump tuyên bố trong tháng này.
Suốt nhiều năm qua, ông Trump đã xây dựng hình ảnh như một bậc thầy thương thuyết, dựa trên nền tảng kinh nghiệm trong lĩnh vực bất động sản và vai trò là ngôi sao truyền hình thực tế.
Ông từng chia sẻ những bí quyết thương lượng trong cuốn hồi ký kiêm cẩm nang kinh doanh xuất bản năm 1987. Trong đó, ông Trump cho biết: “Cách tôi đàm phán khá rõ ràng và dễ nắm bắt. Tôi luôn đặt ra mục tiêu lớn, sau đó liên tục nỗ lực để đạt được”, và “chúng tôi không bao giờ từ bỏ, trong khi đối phương dần kiệt sức”.
Giới phân tích quan sát, ông Trump thường áp dụng chiến thuật gây sức ép để đạt được thỏa thuận, thay vì dựa trên nguyên tắc cùng có lợi. Ông có xu hướng yêu cầu cả đối thủ lẫn đồng minh đưa ra đề xuất trước, sau đó mới quyết định có chấp thuận hay không.
Trong căng thẳng thương mại với Trung Quốc, ông Trump nhiều lần nâng thuế lên hàng hóa Trung Quốc rồi mới thúc giục Bắc Kinh tham gia đàm phán. “Nếu họ không đề xuất, chúng tôi sẽ làm. Vì chúng tôi là bên thiết lập thỏa thuận”, ông nói.
Tuần trước, một nhóm nghị sĩ đảng Dân chủ đã gửi thư tới chính quyền Tổng thống Trump, bày tỏ quan ngại về đường lối thương mại của ông. Nhiều thành viên trong đảng cho rằng ông Trump đang thiết lập một hệ thống thiếu công bằng, ưu ái một số đối tác trong khi gây bất lợi cho các bên khác.
Giới phân tích cho rằng Tổng thống Trump rất quyết tâm theo đuổi các thỏa thuận ở những vấn đề then chốt, nhưng sự kiên nhẫn của ông đang cạn dần khi quá trình này gặp nhiều trở ngại. Cuộc xung đột tại Ukraine là một ví dụ điển hình.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuần trước tuyên bố Washington sẽ chấm dứt nỗ lực giải quyết xung đột Ukraine nếu không đạt được tiến triển rõ rệt trong đàm phán hòa bình trong vài ngày tới. Tổng thống Trump sau đó bày tỏ sự đồng thuận với phát biểu này.
“Nếu vì lý do nào đó mà hai bên khiến mọi chuyện trở nên phức tạp, chúng tôi chỉ muốn nói rằng các bạn thật ngu ngốc, gây thất vọng, và chúng tôi sẵn sàng từ bỏ,” ông Trump phát biểu tại Phòng Bầu dục hôm 18/4.
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump từng nhiều lần khẳng định sẽ kết thúc xung đột Ukraine “chỉ trong 24 giờ” sau khi lên nắm quyền. Tuy nhiên, cuộc chiến vẫn diễn biến khốc liệt và tiến trình đàm phán hòa bình chưa đạt được kết quả rõ rệt. Tháng trước, ông Trump nói rằng phát biểu trên chỉ mang tính hài hước, đồng thời nhấn mạnh: “Tôi thực sự muốn giải quyết nhanh chóng và tin rằng mình có thể làm được.”
Ngoại trưởng Marco Rubio đã từ chối tham dự vòng đàm phán ngày 23/4 với các quan chức Ukraine và châu Âu tại London. Trong khi đó, Phó tổng thống Mỹ JD Vance cảnh báo Washington sẽ rút khỏi tiến trình nếu Nga và Ukraine không chấp nhận các đề xuất do Mỹ đưa ra. Cho đến nay, cả hai phía vẫn chưa cho thấy thiện chí chấp thuận những đề xuất này.
Tại Trung Đông, Hamas vẫn chưa trao trả toàn bộ con tin bị bắt giữ trong cuộc tấn công vào miền nam Israel hồi tháng 10/2023, bất chấp lời cảnh báo “xóa sổ” lực lượng này từ ông Trump. Mỹ từng làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas vào tháng 1, giúp một số con tin được phóng thích và khơi lại hy vọng về việc chấm dứt xung đột. Tuy nhiên, chiến dịch không kích của Israel tại Gaza đã được nối lại, khiến các cuộc đàm phán lâm vào bế tắc.
Liên quan đến chương trình hạt nhân, Iran tuyên bố vẫn sẵn sàng duy trì đối thoại với chính quyền ông Trump nhằm hướng tới một thỏa thuận mới. Tuy vậy, Ngoại trưởng Iran cho rằng sự thiếu nhất quán trong quan điểm của Washington đang gây trở ngại cho tiến trình thương lượng.
Năm 2015, Iran cùng các cường quốc ký kết thỏa thuận mang tên Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA), theo đó Tehran chấp nhận hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lấy việc dỡ bỏ một phần lệnh trừng phạt. Trong nhiệm kỳ đầu, Tổng thống Trump đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận này và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt với Iran. Đáp lại, Tehran dần ngừng tuân thủ nhiều cam kết liên quan đến giám sát hạt nhân.
Ngày 14/4, ông Trump bày tỏ sự không hài lòng với tiến độ đàm phán hạt nhân giữa Mỹ và Iran, cáo buộc Tehran đang cố tình “câu giờ”.
Trong nước, ông Trump thời gian gần đây đã mở cuộc đối đầu với các trường đại học hàng đầu tại Mỹ, đe dọa cắt ngân sách liên bang nếu họ không đáp ứng các yêu cầu của chính quyền như ngăn chặn biểu tình chống Do Thái, cải tổ bộ máy lãnh đạo và quản trị, thay đổi quy trình tuyển sinh, cũng như chấm dứt các chương trình liên quan đến đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI).
Trước áp lực đó, Đại học Columbia đã chấp thuận các yêu cầu để duy trì khoản tài trợ 400 triệu USD từ liên bang. Ngược lại, Đại học Harvard từ chối nhượng bộ và đã quyết định đệ đơn kiện chính phủ.
Chủ tịch Eurasia Group, Ian Bremmer, cho rằng việc ông Trump cùng lúc đối đầu với nhiều bên bao gồm cả đối tác, đối thủ và đồng minh trong các vấn đề kinh tế và an ninh, sẽ làm suy yếu vị thế đàm phán của Mỹ. Ông Trump sẽ gặp khó khăn nếu cố gắng xử lý quá nhiều việc cùng một lúc.
Wendy R. Sherman, cựu Thứ trưởng Ngoại giao dưới thời Tổng thống Biden, cũng bày tỏ quan ngại về phương pháp đàm phán và cách thức tiếp cận thỏa thuận của ông Trump.
“Cách ông Trump đàm phán chịu ảnh hưởng từ kinh nghiệm trong lĩnh vực phát triển bất động sản. Khi một thỏa thuận bất động sản không suôn sẻ, bạn có thể đơn giản bỏ qua hoặc đưa ra tòa. Nhưng trong ngoại giao – dù là với một trường đại học hay một quốc gia – bạn hành động vì lợi ích chung, và quy mô của vấn đề hoàn toàn khác”, bà Sherman nhận xét.
Tuy vậy, các trợ lý và đồng minh của ông Trump vẫn giữ vững niềm tin vào ông. Mỗi khi phương pháp của Tổng thống bị nghi ngờ, họ thường nhanh chóng tập hợp lại để bảo vệ ông.
“Dù nhiệm vụ có khó khăn đến đâu, Tổng thống vẫn luôn mang về thỏa thuận tốt nhất cho người dân Mỹ. Chỉ trong chưa đầy 100 ngày, ông đã tạo ra một sân chơi công bằng cho các nhà sản xuất trong nước, tiến gần hơn đến hòa bình ở Gaza và Ukraine, thu hút hàng loạt cam kết đầu tư lịch sử, giải cứu công dân Mỹ bị bắt giữ và buộc các trường đại học phải chịu trách nhiệm trước làn sóng bài Do Thái. Không cuộc đàm phán nào là quá khó đối với ông Trump, và ông tiếp tục chứng minh rằng những lời chỉ trích là sai lầm,” phát ngôn viên Nhà Trắng Taylor Rogers tuyên bố.
Phát biểu trước báo giới ngày 22/4, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết các cố vấn của Tổng thống Trump đã có cuộc trao đổi với đại diện 34 quốc gia trong tuần qua nhằm thảo luận về các thỏa thuận thương mại, và đã nhận được 18 đề xuất chính thức bằng văn bản.
“Tôi cam đoan 100% sẽ có thỏa thuận thương mại,” ông Trump tuyên bố trong buổi tiếp Thủ tướng Italy Giorgia Meloni tại Nhà Trắng tuần trước.
