::
Thủ tướng Canada Carney đã khéo léo dung hòa giữa lập trường cứng rắn và thái độ mềm mỏng khi đối thoại với Tổng thống Trump tại Nhà Trắng.
Tổng thống Donald Trump từng nhiều lần thể hiện thái độ thiếu thiện cảm với cựu Thủ tướng Canada Justin Trudeau người tiền nhiệm của ông Mark Carney và thậm chí từng tuyên bố sẽ biến Canada thành “bang thứ 51” của Mỹ.
Chính vì thế, trước cuộc gặp giữa Thủ tướng Carney và Tổng thống Trump tại Phòng Bầu dục ngày 6/5, không ít người lo ngại sự kiện này có thể trở thành một cuộc đối đầu gay gắt giữa hai nhà lãnh đạo.
Tuy nhiên, trên thực tế, cả Tổng thống Trump và Thủ tướng Carney đều thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau, qua đó làm dịu những lo ngại trong dư luận Canada về khả năng lãnh đạo của họ bị ông chủ Nhà Trắng lấn át. Cuộc gặp được đánh giá là đã củng cố thêm niềm tin cho Thủ tướng Carney trong quá trình xử lý các vấn đề liên quan đến thuế quan, chủ quyền và cân bằng lại quan hệ với Mỹ.
Trong buổi tiếp tại Phòng Bầu dục, Thủ tướng Carney giữ thái độ điềm tĩnh trước ống kính, nhưng ông đã có biểu hiện bối rối khi Tổng thống Trump nói rằng việc Canada trở thành một phần của Mỹ sẽ là “một cuộc hôn nhân tuyệt vời”.
Phóng viên AFP mô tả Thủ tướng Carney nhiều lần siết chặt tay, nghiến răng và đầu gối rung nhẹ mỗi khi Tổng thống Trump nhắc đến từ “sáp nhập”, như thể đang cố giữ bình tĩnh để tránh phản ứng gay gắt.
Khi ông Trump kết thúc phát biểu, Thủ tướng Canada giơ hai tay lên trước khi bắt đầu nói một cử chỉ vừa thể hiện sự tự tin trước người đồng cấp Mỹ, vừa cho thấy ông sẵn sàng phản hồi mạnh mẽ, trấn an công chúng trong nước.
“Cho phép tôi nói điều này, như ngài đã biết trong lĩnh vực bất động sản, có những địa điểm không bao giờ được phép rao bán,” Thủ tướng Carney nói.
“Đúng vậy,” Tổng thống Trump gật đầu đồng tình.
“Ngay lúc này, chúng ta đang ngồi tại một nơi như thế,” ông Carney nói thêm, chỉ tay về bức tường treo các chân dung tổng thống Mỹ.
“Điện Buckingham, nơi ngài từng ghé qua, cũng vậy”, ông nói, nhắc đến tình cảm đặc biệt Tổng thống Trump dành cho hoàng gia Anh.
“Đúng vậy”, ông Trump cười đáp.
“Sau nhiều tháng tranh cử và gặp gỡ người dân – những chủ nhân thực sự của đất nước này tôi rút ra một điều: Canada không phải để bán, và sẽ không bao giờ bị đem ra rao bán”, ông nhấn mạnh.
“Không nên bao giờ nói lời ‘không bao giờ’,” Tổng thống Trump đáp lời.
Thủ tướng Carney khẽ cười, hướng ánh nhìn về phía máy quay và nhấn mạnh: “Không bao giờ. Dứt khoát không bao giờ”.
Theo các chuyên gia, cuộc tiếp xúc giữa Thủ tướng Carney và Tổng thống Trump có thể được xem là hình mẫu cho các nhà lãnh đạo khác khi đối mặt với những đòi hỏi thương mại từ Tổng thống Mỹ.
Thay vì phản ứng gay gắt hay bác bỏ trực diện đề xuất từ Tổng thống Mỹ, Thủ tướng Carney lựa chọn cách tiếp cận mềm dẻo, sử dụng lời lẽ ôn hòa, đôi lúc mang tính khen ngợi, nhằm thuyết phục ông Trump rằng mình là đối tác đáng tin cậy hơn người tiền nhiệm, cựu Thủ tướng Trudeau.
Cuộc gặp tại Phòng Bầu dục có thể đã mang lại bất lợi lớn cho ông Carney nếu một trong hai bên chọn phương án tiếp cận khác. Nếu ông vẫn giữ thái độ cứng rắn như trong chiến dịch tranh cử, rất có thể đã khiến Tổng thống Trump phản ứng tiêu cực. Ngược lại, nếu quá nhún nhường và bị ông Trump lấn át, ông Carney có nguy cơ hứng chịu làn sóng chỉ trích từ dư luận trong nước.
Dù thể hiện rõ lập trường phản đối Tổng thống Trump về vấn đề chủ quyền, Thủ tướng Carney vẫn lựa chọn giữ im lặng trước các tuyên bố khác của ông Trump liên quan đến thương mại và chính sách đối ngoại.
Đây là sự thay đổi đáng chú ý trong cách thể hiện quan điểm của nhà lãnh đạo Canada so với giai đoạn vận động tranh cử, khi ông kêu gọi cử tri ủng hộ bằng thông điệp phản đối mạnh mẽ ông Trump, từng tuyên bố rằng Tổng thống Mỹ “đang tìm cách hủy hoại chúng ta”. Điều này trái ngược hoàn toàn với những lời khen ngợi mà ông dành cho ông Trump trong cuộc gặp tại Nhà Trắng ngày 6/5.
“Cảm ơn ngài vì sự đón tiếp chu đáo và đặc biệt là khả năng lãnh đạo của ngài,” ông Carney phát biểu mở đầu cuộc gặp. “Ngài là một tổng thống có thể tạo ra nhiều thay đổi.”
Tại buổi gặp, Tổng thống Trump tiếp tục bày tỏ rõ ràng việc ông không ưa cựu Thủ tướng Trudeau, người từng nhiều lần xung đột với ông trong nhiệm kỳ đầu tiên và cả những tháng đầu nhiệm kỳ thứ hai.
“Tôi không nói điều này về Mark, nhưng tôi thực sự không ưa người tiền nhiệm của ông ấy,” ông Trump nói với các phóng viên.
Tổng thống Mỹ thường xuyên chế giễu cựu Thủ tướng Trudeau, gọi ông là “Thống đốc Trudeau” với hàm ý rằng Mỹ sẽ sáp nhập Canada thành một bang của nước này.
Khi các nhà báo được yêu cầu rời khỏi Phòng Bầu dục, một phóng viên Canada hoạt động tại Mỹ đặt câu hỏi với ông Trump rằng liệu ông có thấy Thủ tướng Carney dễ hợp tác hơn cựu Thủ tướng Trudeau hay không.
“Tôi thích ông ấy hơn,” Tổng thống Trump đáp, chỉ tay về phía Thủ tướng Carney, người đang mỉm cười.
“Sau đó trong ngày, ông chủ Nhà Trắng nói thêm: “Tôi chưa từng gọi ông ấy là ‘Thống đốc Carney’ và sẽ không làm thế. Tôi cũng đã có nhiều khoảnh khắc thú vị với ông Trudeau, nhưng tôi nghĩ đây là một bước tiến lớn, rất tích cực đối với Canada.”
Dù thể hiện thái độ mềm mỏng hơn, Tổng thống Trump vẫn giữ vững lập trường không nhượng bộ về thuế quan. Khi được hỏi liệu Thủ tướng Carney có thể làm gì để Mỹ gỡ bỏ các mức thuế, ông Trump đáp dứt khoát: “Không. Mọi chuyện đã được quyết định rồi.”
Một quan chức cấp cao của Nhà Trắng giấu tên cho biết kể từ khi ông Carney đắc cử Thủ tướng Canada, ông và Tổng thống Trump mới chỉ trao đổi với nhau hai lần và chưa xây dựng được mối quan hệ sâu sắc.
Ông Trump từng phê phán Canada vì ngân sách quốc phòng quá thấp, dự kiến chỉ đạt 1,37% GDP trong năm nay, thấp xa so với cam kết của NATO. Tuy nhiên, vào ngày 6/5, Thủ tướng Carney tái khẳng định Canada sẽ tăng mức đóng góp, đồng thời thừa nhận rằng Tổng thống Mỹ đã “khôi phục an ninh quốc tế và củng cố NATO”.
“Đúng vậy,” ông Trump đáp lời. “Tôi ghi nhận Canada đang tăng cường đóng góp quân sự. Trước đây họ chi rất ít, nhưng giờ họ đang cải thiện điều đó, và đây là tín hiệu tích cực.”
Các lãnh đạo nước ngoài thường gặp không ít khó khăn khi tiếp xúc với Tổng thống Trump. Nếu tỏ ra quá cứng rắn như Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hồi tháng 2, họ có thể đối mặt với nguy cơ bị ông Trump cắt ngắn cuộc gặp và mời rời Nhà Trắng. Nhưng nếu chọn thái độ quá mềm mỏng thì cũng không chắc đạt hiệu quả, thậm chí còn phải chịu sức ép từ dư luận trong nước, nhất là từ những người vốn bất bình với Tổng thống Mỹ.
Hồi tháng 2, Thủ tướng Anh Keir Starmer từng tìm cách lấy lòng Tổng thống Trump bằng nhiều lời ca ngợi và một lá thư mời ông Trump tới thăm Anh từ Vua Charles III, tuy nhiên chỉ vài tuần sau đó, nước Anh vẫn phải hứng chịu các biện pháp thuế quan từ Mỹ.
Cuộc gặp giữa Thủ tướng Carney và Tổng thống Trump đến nay được nhận định là diễn ra suôn sẻ. Phía Nhà Trắng cho biết họ hài lòng với kết quả và tiến trình trao đổi giữa hai bên.
Phát biểu sau cuộc gặp, Thủ tướng Carney cho biết ông đã đề nghị Tổng thống Trump ngừng nhắc đến ý tưởng sáp nhập Canada như một bang của Mỹ, cho rằng điều đó hoàn toàn “phi thực tế”. Tuy nhiên, ông không tiết lộ phản ứng cụ thể của Tổng thống Trump.
“Ông ấy là Tổng thống và có quan điểm riêng”, Thủ tướng Carney phát biểu, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải tách bạch giữa “kỳ vọng và thực tế”.
Ông Carney cho biết ông cảm thấy “tích cực hơn” về quan hệ giữa hai nước sau cuộc gặp, song vẫn giữ thái độ thận trọng, thừa nhận chưa có khung thời gian rõ ràng nào cho việc Mỹ sẽ gỡ bỏ thuế đối với hàng hóa Canada.
Những tuyên bố mang tính đe dọa của Tổng thống Trump về việc sử dụng “ưu thế kinh tế” để thúc đẩy việc sáp nhập Canada đã gây phẫn nộ trong dư luận nước này, đồng thời làm bùng lên phong trào tẩy chay hàng hóa Mỹ. Trong các cuộc trao đổi với giới chức Canada, ông Trump cũng bày tỏ bất mãn về hiệp ước năm 1908 liên quan đến đường biên giới hai nước và một hiệp định khác liên quan đến quản lý dòng chảy sông Columbia.
Khi được hỏi về phản ứng trước đề xuất của Tổng thống Trump về việc điều chỉnh ranh giới và những lời công kích nhắm vào cựu Thủ tướng Trudeau cùng cựu Phó thủ tướng Chrystia Freeland tại Phòng Bầu dục, Thủ tướng Carney đáp rằng ông “thật may khi bạn không biết tôi đang nghĩ gì lúc đó”.
