Mối quan hệ giữa ông Trump và Thống đốc California vốn dĩ đã không mấy suôn sẻ, và các vụ cháy rừng gần đây tại bang được coi là thành trì của đảng Dân chủ tiếp tục làm gia tăng căng thẳng giữa hai bên.
Trong tuần qua, các vụ cháy rừng lan rộng tại Los Angeles, bang California, đã khiến ít nhất 24 người thiệt mạng, hơn 100.000 người phải sơ tán, và làm hư hại hơn 12.000 công trình. Ước tính sơ bộ từ trang AccuWeather cho thấy thiệt hại kinh tế từ sự cố này có thể nằm trong khoảng 135-150 tỷ USD.
Các vụ cháy rừng tại Los Angeles xảy ra vào thời điểm chỉ còn một tuần trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump chính thức nhậm chức. Dự kiến ông sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đám cháy và hỗ trợ quá trình phục hồi của Los Angeles sau thảm họa.
Tuy nhiên, tình hình hiện tại đang làm gia tăng căng thẳng giữa ông Trump và các lãnh đạo đảng Dân chủ tại bang California, đặt ra những khó khăn tiềm tàng cho nỗ lực khắc phục hậu quả trong thời gian tới.
Khi các đám cháy bùng phát tại Los Angeles vào ngày 7/1, Thống đốc California Gavin Newsom đã kêu gọi Tổng thống đắc cử Donald Trump không biến tình hình thành vấn đề chính trị, đồng thời nhấn mạnh ưu tiên hàng đầu là sơ tán và bảo vệ an toàn cho người dân.
Tuy nhiên, sau khi đám cháy gây ra ít nhất 5 trường hợp tử vong và buộc hàng chục nghìn người phải rời bỏ nhà cửa, ông Trump, vào ngày 8/1, đã chỉ trích chính quyền bang California do đảng Dân chủ lãnh đạo, cho rằng quản lý nguồn nước là một trong những nguyên nhân của tình trạng này.
“Đây thực sự là một thảm họa,” ông Trump viết trên nền tảng mạng xã hội Truth Social, bày tỏ quan điểm về sự việc.
Tổng thống đắc cử cho rằng Thống đốc Newsom đã không phê duyệt tuyên bố về việc khôi phục nguồn nước, điều có thể giúp chuyển hướng hàng triệu lít nước mưa và nước từ tuyết tan ở phía bắc California về miền nam.
Phát ngôn viên của Tổng thống đắc cử, Karoline Leavitt, dẫn chứng bản ghi nhớ năm 2020 do ông Trump ký, trong đó đề xuất điều hướng nguồn nước đến khu vực Nam và Trung California. Bà cũng nhắc lại rằng chính quyền California đã từng khởi kiện để ngăn cản kế hoạch này, với lý do lo ngại tác động tiêu cực đến các loài cá đang đối mặt nguy cơ tuyệt chủng trong khu vực.
Nhiều chuyên gia cho rằng các ý kiến chỉ trích của ông Trump về quản lý nguồn nước không liên quan đến mức độ nghiêm trọng của các vụ cháy rừng.
“Nam California hiện có nguồn nước dồi dào, các hồ chứa tại đây đều đầy và vượt mức trung bình lịch sử. Họ đã quản lý nguồn nước rất hiệu quả,” Jeffrey Mount, thành viên cấp cao tại Viện Chính sách Công California, nói.
Matthew Hurteau, chuyên gia về thảm thực vật và giáo sư tại Đại học New Mexico, nhận định rằng các đám cháy tại Los Angeles trở nên nghiêm trọng do thảm thực vật đã trải qua một mùa hè khô hạn, kết hợp với những cơn gió mạnh bất thường trong khu vực.
Ngày 8/1, Nhà Trắng cho biết chính quyền Tổng thống Joe Biden đã duy trì liên lạc chặt chẽ với Thống đốc Newsom và các quan chức địa phương để cập nhật tình hình. Chính phủ liên bang cũng đã điều động nguồn lực hỗ trợ, bao gồm vận tải cơ, và Tổng thống Biden đã yêu cầu Bộ Quốc phòng phối hợp giúp California ứng phó với các vụ cháy rừng.
Thống đốc Newsom bác bỏ các cáo buộc từ Tổng thống đắc cử, cho rằng ông Trump đang cố gắng biến thảm họa cháy rừng tại Los Angeles thành vấn đề chính trị.
Ông Newsom, được bầu làm Thống đốc California vào năm 2018, đã dẫn dắt bang thực hiện nhiều vụ kiện chống lại chính quyền của ông Trump trong suốt nhiệm kỳ tổng thống trước đó.
Vào tháng 11 năm ngoái, sau khi ông Trump tái đắc cử nhiệm kỳ hai, Thống đốc Newsom đã triệu tập phiên họp đặc biệt với cơ quan lập pháp bang để chuẩn bị cho các vụ kiện mới nhằm phản đối chính sách của chính quyền liên bang liên quan đến môi trường, nhập cư và quyền phá thai.
Dù vậy, trong một số thời điểm khủng hoảng, cả hai vẫn có sự hợp tác hiệu quả. Trong đại dịch Covid-19, Thống đốc Newsom từng bày tỏ sự ghi nhận đối với ông Trump vì đã nhanh chóng đáp ứng các yêu cầu hỗ trợ từ bang, bao gồm việc điều động tàu bệnh viện đến giúp California ứng phó với dịch bệnh.
Thảm họa cháy rừng lần này tiếp tục làm gia tăng căng thẳng giữa Tổng thống đắc cử Trump và Thống đốc Newsom. Ngày 9/1, ông Trump chỉ trích Thống đốc California, cho rằng ông Newsom chưa có sự chuẩn bị đầy đủ để đối phó với một thảm họa quy mô lớn.
Trong bài đăng trên mạng xã hội Truth Social ba ngày sau đó, ông Trump tiếp tục bày tỏ sự không hài lòng, mô tả các nhà lãnh đạo California là thiếu năng lực trong việc ứng phó với “một trong những thảm họa nghiêm trọng nhất lịch sử đất nước.”
Không chỉ Tổng thống đắc cử Trump, Rick Caruso, tỷ phú và cựu ứng cử viên thị trưởng Los Angeles năm 2022, cũng đưa ra chỉ trích đối với cách quản lý của đảng Dân chủ trong việc ứng phó với các đám cháy nghiêm trọng tại Los Angeles, đặc biệt là tình trạng thiếu nước cứu hỏa.
“Đây là một biểu hiện rõ ràng của sự yếu kém trong công tác quản lý của thành phố. Trách nhiệm không thuộc về lực lượng lính cứu hỏa, mà nằm ở chính quyền thành phố,” Caruso nói.
Các đồng minh của Tổng thống đắc cử Trump đã chỉ trích Thị trưởng Los Angeles, Karen Bass, thuộc đảng Dân chủ, vì không có mặt tại địa phương khi các vụ cháy rừng nghiêm trọng bùng phát. Thị trưởng Bass khi đó đang tham gia cùng phái đoàn Tổng thống Biden trong chuyến thăm Ghana, nhưng đã nhanh chóng trở về California sau khi sự cố xảy ra.
Richard Grenell, đặc phái viên dưới thời chính quyền ông Trump, bày tỏ sự bất bình trước tình hình, đồng thời chỉ trích các chính sách của đảng Dân chủ tại California. “Các chính sách cực đoan của đảng Dân chủ đang gây tổn hại nghiêm trọng cho chúng ta. Hãy dừng việc ủng hộ những người không thực hiện các biện pháp quản lý nguồn nước và lâm nghiệp hợp lý,” Grenell phát biểu.
Elon Musk, tỷ phú Mỹ và ứng cử viên cho vị trí lãnh đạo Ban Hiệu suất Chính phủ, đã chia sẻ lại bài đăng chỉ trích trên mạng xã hội X. Musk cũng bày tỏ sự đồng tình với một video của Alex Jones, trong đó lập luận rằng các vụ cháy rừng là “một phần của âm mưu nhằm gây bất ổn cho nước Mỹ.”
Trong cuộc phỏng vấn trên Fox News vào sáng ngày 12/1, Phó tổng thống đắc cử JD Vance lên tiếng chỉ trích chính quyền Tổng thống Biden, cho rằng họ đã không phản ứng kịp thời với một số cuộc khủng hoảng gần đây.

Các chuyên gia cho rằng một số phát ngôn chỉ trích từ ông Trump và các đồng minh có thể dựa trên thông tin chưa chính xác. Tuy nhiên, những phản ứng này vẫn tiềm ẩn nguy cơ tạo áp lực chính trị đối với các lãnh đạo đảng Dân chủ tại California.
Deanne Criswell, Giám đốc FEMA, đã lên tiếng phản bác tuyên bố của ông Trump rằng cơ quan này không đủ kinh phí để ứng phó với thảm họa. Bà khẳng định FEMA hiện có đủ nguồn lực cần thiết, nhờ khoản ngân sách bổ sung 27 tỷ USD được Quốc hội phê duyệt gần đây.
Quy mô thiệt hại từ các đợt cháy rừng hiện vẫn chưa được thống kê đầy đủ. Các quan chức cảnh báo rằng gió Santa Ana dự kiến sẽ mạnh trở lại trong tuần này, có nguy cơ làm tình hình cháy rừng trở nên nghiêm trọng hơn.
Các nhà phân tích nhận định cách ứng phó của chính quyền liên bang và bang California trong cuộc khủng hoảng có thể ảnh hưởng lớn đến uy tín của họ. Việc xử lý hiệu quả có thể củng cố danh tiếng, trong khi những sai sót có thể dẫn đến hậu quả khó khắc phục.
Chính quyền Tổng thống Biden tuần trước đã cam kết tài trợ toàn bộ chi phí hỗ trợ thiên tai cho California trong vòng 180 ngày. Trong khi đó, Thống đốc Newsom thông báo sẽ triển khai thêm lực lượng Vệ binh Quốc gia để ứng phó với cháy rừng, đồng thời ban hành sắc lệnh nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính, giúp nạn nhân nhanh chóng khôi phục nhà cửa và doanh nghiệp.
Mặc dù Thống đốc Newsom và Thị trưởng Bass đều phản ứng trước những chỉ trích từ phe Cộng hòa, các nhà quan sát cho rằng họ hiểu rõ rằng chỉ trong một tuần tới, California sẽ cần trông cậy vào các khoản viện trợ mà Tổng thống đắc cử Trump có thể phê duyệt sau khi nhậm chức.
Thị trưởng Bass ngày 12/1 cho biết, mặc dù chưa có cơ hội trao đổi trực tiếp với Tổng thống đắc cử Trump, bà đã tổ chức một số cuộc thảo luận với các thành viên trong chính quyền sắp tới.
“Tôi cũng đã gửi lời mời Tổng thống đắc cử đến thăm Los Angeles. Hôm qua, tôi đã trao đổi trực tiếp với một số thành viên trong chính quyền mới, và đó là một cuộc thảo luận mang tính xây dựng,” bà chia sẻ.
Khi được hỏi liệu chính quyền sắp tới có cân nhắc việc viện trợ cho California – bang được xem là thành trì của đảng Dân chủ – hay không, Phó tổng thống đắc cử JD Vance đã đưa ra nhận xét nhằm so sánh cách ứng phó của hai chính quyền, đồng thời bày tỏ sự tin tưởng vào Tổng thống đắc cử Trump.
“Ông Trump là tổng thống đại diện cho tất cả người dân Mỹ. Tôi tin rằng ông ấy sẽ triển khai các kế hoạch ứng phó hiệu quả hơn so với hiện tại,” ông Vance chia sẻ.