::
Siêu dự luật ngân sách của Tổng thống Trump bao gồm điều khoản thu hẹp ưu đãi thuế cho xe điện, khiến Elon Musk phản ứng mạnh mẽ và khơi mào căng thẳng giữa hai bên.
Ngày 5/6, Tổng thống Donald Trump chia sẻ với báo giới tại Phòng Bầu dục rằng ông và tỷ phú Elon Musk “từng có mối quan hệ rất tốt”, nhưng hiện tại “không rõ liệu điều đó còn đúng hay không”.
Phát biểu này được đưa ra chỉ hai ngày sau khi Musk công khai chỉ trích “siêu dự luật to đẹp” của đảng Cộng hòa, gọi đây là “một sai lầm kinh khủng”, đồng thời cảnh báo dự luật có thể khiến khoản nợ công 36.000 tỷ USD của Mỹ tiếp tục phình to.
Siêu dự luật này đóng vai trò then chốt trong chương trình nghị sự của Tổng thống Trump, nhằm cụ thể hóa các cam kết tranh cử của ông. Dự luật đề xuất gia hạn các khoản giảm thuế được ban hành từ năm 2017 trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, đồng thời phân bổ ngân sách cho những ưu tiên khác, bao gồm 46,5 tỷ USD để tiếp tục xây dựng hàng rào biên giới Mỹ – Mexico nhằm ngăn chặn dòng người di cư và tị nạn.
Trên mạng xã hội, Tổng thống Trump gọi đây là “dự luật thúc đẩy tăng trưởng mạnh mẽ”. Dự luật đã được Hạ viện, nơi đảng Cộng hòa chiếm đa số, thông qua với cách biệt chỉ một phiếu và hiện đang chờ Thượng viện xem xét.
Tuy nhiên, chỉ một tuần sau khi rút khỏi chính quyền Trump, Elon Musk gây xôn xao khi công khai phản đối siêu dự luật. Trên nền tảng mạng xã hội X, ông cảnh báo dự luật sẽ làm tăng thêm 2.500 tỷ USD thâm hụt ngân sách và đẩy người dân Mỹ vào cảnh nợ nần quá sức chịu đựng.
Thậm chí, Musk còn lên tiếng cảnh cáo các nghị sĩ đã ủng hộ siêu dự luật tại Hạ viện. Trong một bài đăng khác, ông viết: “Tháng 11 năm sau, chúng ta sẽ loại bỏ mọi chính trị gia đã phản bội người dân Mỹ”, ám chỉ cuộc bầu cử giữa kỳ thời điểm toàn bộ ghế tại Hạ viện sẽ được bầu lại.
Phát ngôn này đã châm ngòi cho màn khẩu chiến gay gắt giữa Trump và Musk, đánh dấu sự rạn nứt trong một trong những liên minh chính trị có ảnh hưởng nhất tại Mỹ.
Theo Reuters, Elon Musk có lý do để phản ứng quyết liệt trước “siêu dự luật”, bởi nếu được Thượng viện thông qua, đạo luật này với các điều khoản cắt giảm tài trợ cho xe điện và năng lượng có thể ảnh hưởng lớn đến lợi ích kinh doanh của ông.
Tesla, hãng xe điện lớn nhất nước Mỹ do Musk lãnh đạo, có khả năng thiệt hại đáng kể nếu các khoản trợ cấp cho người mua xe bị loại bỏ. Dù không nói rõ, hành động của Musk được cho là phản ánh sự lo ngại thực sự về tác động tiêu cực của dự luật đối với các công ty mà ông sở hữu.
Musk đã chia sẻ một bài đăng từ Tesla Energy đơn vị thuộc tập đoàn của ông, chuyên về điện mặt trời và hệ thống lưu trữ pin để phản đối việc “siêu dự luật” cắt giảm các ưu đãi thuế cho năng lượng tái tạo, vốn được ban hành theo đạo luật khí hậu năm 2022 khi đảng Dân chủ còn kiểm soát Quốc hội Mỹ.
“Việc đột ngột chấm dứt các ưu đãi thuế dành cho năng lượng sẽ làm suy yếu khả năng tự chủ về năng lượng và ảnh hưởng đến độ ổn định của hệ thống điện quốc gia”, bài đăng của Tesla Energy.
Musk cũng chia sẻ một bài đăng cho rằng “việc cắt giảm ưu đãi thuế cho năng lượng mặt trời là thiếu công bằng”. Ông viết: “Các chính sách thuế với dầu khí không bị điều chỉnh, trong khi chỉ xe điện và năng lượng mặt trời là bị ảnh hưởng”.
Việc các nghị sĩ Cộng hòa liên tục nhắm tới các ưu đãi cho xe điện trong bối cảnh Tesla công ty của Musk đang gặp nhiều khó khăn, được cho là nguyên nhân khiến ông tỏ rõ sự bất mãn.
Trong những tuần gần đây, đảng Cộng hòa đã vận dụng Đạo luật Đánh giá Quốc hội để hủy bỏ quy định miễn trừ của Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden, vốn cho phép California áp dụng các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt nhằm khuyến khích phát triển xe điện. Tiếp đó, “siêu dự luật” được đề xuất, càng tạo thêm áp lực đối với các hãng xe điện như Tesla.
Đảng Cộng hòa hiện đang thúc đẩy kế hoạch chấm dứt khoản ưu đãi thuế trị giá 7.500 USD dành cho người mua xe điện vào cuối năm nay. Thượng nghị sĩ Cộng hòa Bernie Moreno cho biết Thượng viện có thể xúc tiến việc bãi bỏ ưu đãi này ngay từ tháng 9.
Bên cạnh đó, các điều khoản mới trong dự luật yêu cầu loại bỏ nguyên vật liệu có nguồn gốc từ Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng tại Mỹ, điều này có thể khiến những cơ sở như nhà máy sản xuất pin của Tesla tại Nevada gặp khó khăn trong việc tiếp cận các ưu đãi thuế, bao gồm tín dụng sản xuất tiên tiến (45X).
Dù Musk từng công khai khẳng định không muốn nhận trợ cấp liên bang cho mảng xe điện, Politico cùng một số hãng truyền thông khác dẫn nguồn tin ẩn danh cho biết ông vẫn tích cực vận động hành lang nhằm duy trì các ưu đãi này.
Ở một góc độ khác, theo Harry Enten chuyên gia phân tích dữ liệu cấp cao của CNN Elon Musk tức giận với “siêu dự luật” không chỉ vì tác động đến ngành xe điện, mà còn bởi nó có thể làm gia tăng đáng kể thâm hụt ngân sách liên bang, đi ngược lại nỗ lực tiết giảm chi tiêu mà Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE), nơi ông từng giữ vai trò lãnh đạo, đã theo đuổi suốt hơn ba tháng qua.
Enten cho biết Tổng thống Trump dự kiến sẽ trình lên Quốc hội một kế hoạch cắt giảm chi tiêu do DOGE đề xuất, với mục tiêu giảm khoảng 9 tỷ USD nợ công. Trong khi đó, “siêu dự luật” được cảnh báo có thể đẩy thâm hụt và nợ liên bang lên mức đỉnh trong vòng một thập kỷ tới.
“Không cần đến trình độ toán học xuất sắc cũng nhận ra rằng 9 tỷ USD là con số quá nhỏ so với hơn 2.000 tỷ USD,” Enten nói. “Toàn bộ nỗ lực tiết kiệm và tinh giản của DOGE có thể bị xóa sổ hoàn toàn bởi dự luật khổng lồ kia.”
Phát biểu trước truyền thông, ông Trump cho rằng Musk đã “nắm rõ nội dung” dự luật nhưng lại bất ngờ phản ứng dữ dội. Tuy nhiên, Musk phủ nhận điều này, cho biết ông chưa từng xem trước văn bản, vì dự luật được thông qua quá nhanh, đến mức “ngay cả các nghị sĩ cũng chưa kịp đọc.”
“Elon ngày càng gây rắc rối, tôi đã yêu cầu anh ta rời đi,” ông Trump viết trên Truth Social, cho rằng Musk tức giận vì siêu dự luật đề xuất chấm dứt trợ cấp cho xe điện điều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến Tesla.
“Muốn tiết kiệm ngân sách hàng tỷ USD một cách nhanh chóng, cách tốt nhất là hủy các hợp đồng và chương trình hỗ trợ mà chính phủ đang cấp cho Elon,” ông nói thêm.
Nhà Trắng đã bác bỏ lời chỉ trích của Elon Musk về siêu dự luật. “Tổng thống đã nắm rõ quan điểm của Elon Musk, nhưng điều đó không làm ông thay đổi lập trường. Đây là một dự luật lớn và có ý nghĩa, và Tổng thống vẫn hoàn toàn ủng hộ nó,” phát ngôn viên Karoline Leavitt khẳng định.
