::
Cuộc chiến thuế quan mới được dự báo sẽ tác động sâu rộng đến doanh nghiệp, người dân và tăng trưởng kinh tế, thậm chí vượt xa ảnh hưởng trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, theo chuyên gia.
Trong nhiệm kỳ đầu, khi ông Donald Trump khởi xướng cuộc chiến thương mại lớn nhất kể từ những năm 1930, việc kết hợp giữa thuế quan và những tuyên bố cứng rắn đối với các đối tác của Mỹ đã tạo ra nhiều tranh luận, chỉ trích từ các nhà kinh tế theo trường phái toàn cầu hóa.
Dù vậy, tác động thực tế của cuộc chiến này đối với Mỹ không quá rõ rệt. Lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát, GDP tiếp tục tăng trưởng, trong khi thâm hụt thương mại nguyên nhân chính dẫn đến xung đột không những không thu hẹp mà còn mở rộng hơn.
Nếu cuộc chiến thương mại tiếp tục trong nhiệm kỳ hai, tình hình có thể sẽ khác biệt hoàn toàn, theo AP. Ông Trump dường như hướng tới những bước đi quyết liệt hơn trong bối cảnh kinh tế đối mặt với nhiều rủi ro hơn trước.
Sắc lệnh áp thuế 25% lên hàng hóa từ Mexico và Canada tiếp tục được gia hạn thêm một tháng, trong khi mức thuế 10% đối với Trung Quốc, sau đó mở rộng sang Liên minh Châu Âu, có thể tác động đến tăng trưởng kinh tế và đẩy chi phí tại Mỹ lên cao. Điều này trái với cam kết tranh cử của ông về việc kiểm soát lạm phát dưới thời Tổng thống Joe Biden, theo chuyên gia.
Ông Trump cũng thừa nhận những rủi ro có thể xảy ra. “Sẽ có tác động không? Có thể có, có thể không, nhưng chúng ta sẽ khôi phục vị thế của nước Mỹ và mọi thứ sẽ xứng đáng với chi phí bỏ ra,” ông chia sẻ trên mạng xã hội Truth Social sáng 2/2.
Trước đó, vào năm 2018, ông từng áp thuế lên phần lớn hàng hóa từ Trung Quốc, cùng nhiều mặt hàng nhập khẩu như pin mặt trời, máy giặt, thép và nhôm. Chính sách này không ảnh hưởng nhiều đến lạm phát chung nhưng cũng không mang lại sự phục hồi đáng kể cho việc làm trong ngành sản xuất như kỳ vọng.
Năm nay, nhiều nhà kinh tế nhận định rằng căng thẳng thương mại lần hai có thể gây tổn thất lớn hơn. “Chuyện đó đã thuộc về quá khứ, còn đây là bối cảnh hiện tại”, chuyên gia thương mại William Reinsch từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho biết.
Để minh họa cho lo ngại này, ông chỉ ra rằng thị trường chứng khoán vào thứ Hai (3/2) đã chịu áp lực giảm ngay khi có thông tin về thuế quan. Sau đó thị trường phục hồi khi cựu Tổng thống Donald Trump thông báo tạm hoãn thực thi thuế đối với Mexico và Canada.
Trong nhiệm kỳ đầu, đội ngũ thương mại của cựu Tổng thống Trump đã cân nhắc kỹ lưỡng danh mục áp thuế nhằm hạn chế hoặc ít nhất là trì hoãn ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Họ chủ yếu tập trung vào hàng hóa công nghiệp, tránh các mặt hàng phổ biến trong hệ thống bán lẻ như Walmart, theo chuyên gia William Reinsch. “Điều này đã giúp giảm tác động phần nào”, ông nói.
Hiện tại, phạm vi áp thuế được mở rộng hơn. Theo ước tính của Fitch Ratings, các chính sách thuế của ông Trump bao gồm cả các sắc lệnh đã công bố và những đề xuất khác có thể làm tổng số thuế nhập khẩu tăng thêm 350 tỷ USD, so với mức 72 tỷ USD của năm 2023.
Con số này chiếm khoảng 1,7% tổng mức tiêu dùng tại Mỹ và có thể tác động đến giá cả cũng như chi phí đầu vào của doanh nghiệp. Theo Goldman Sachs, nếu doanh nghiệp chấp nhận mức chi phí cao hơn, biên lợi nhuận sẽ bị ảnh hưởng. Ngược lại, nếu điều chỉnh giá bán để bù đắp, sức mua của người tiêu dùng có thể giảm.
Tại Boca Raton, Florida, công ty đồ chơi Basic Fun đang cân nhắc điều chỉnh giá bán và lợi nhuận khi thuế quan có hiệu lực. Khoảng 90% sản phẩm của họ được sản xuất tại Trung Quốc, bao gồm các thương hiệu như Tonka và Care Bears.
CEO Jay Foreman cho biết giá xe tải đồ chơi Tonka Classic Steel Mighty Dump Truck có thể được điều chỉnh từ 29,99 USD lên khoảng 39,99 USD vào cuối năm nay. Cách đây 5 năm, chính quyền Trump từng miễn thuế đối với đồ chơi nhập khẩu từ Trung Quốc. Lần này, ông chia sẻ: “Chúng tôi buộc phải tính toán đến khả năng dòng tiền của công ty bị ảnh hưởng đáng kể.”
Ngoài các biện pháp thuế quan đối với Trung Quốc, Canada, Mexico và EU, ông Trump từng đề xuất áp mức thuế từ 10% đến 20% đối với hàng hóa nhập khẩu trên phạm vi toàn cầu. Với quy mô áp dụng lớn, các doanh nghiệp khó có thể tránh khỏi tác động từ chính sách.
Trước đây, nhiều doanh nghiệp điều chỉnh chuỗi cung ứng để hạn chế tác động của thuế quan Trung Quốc. Hiện nay, bất kỳ nhà cung cấp nào cũng có thể nằm trong phạm vi áp dụng. “Thông điệp rất rõ ràng: không có khu vực nào thực sự được bảo vệ”, Mary Lovely, chuyên gia cấp cao tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhận định.
Các nhà kinh tế cho rằng một điểm quan trọng trong lệnh thuế mà ông Trump ký vào thứ Bảy (1/2) có thể tạo thêm áp lực. Theo đó, nếu các quốc gia khác đưa ra biện pháp đáp trả, Mỹ có thể tiếp tục điều chỉnh chính sách với quy mô lớn hơn.
Giáo sư Eswar Prasad, chuyên gia về chính sách thương mại tại Đại học Cornell, cho rằng tình huống này có thể dẫn đến một “cuộc chiến thương mại leo thang”, với các biện pháp đáp trả liên tục giữa các bên. Điểm khác biệt lớn nhất lần này nằm ở bối cảnh kinh tế.
Sáu năm trước, lạm phát ở mức thấp đến mức Cục Dự trữ Liên bang (Fed) còn bày tỏ lo ngại. Hiện nay, lạm phát đã vượt ngưỡng mục tiêu 2% của Fed và chưa có dấu hiệu cải thiện rõ rệt kể từ mùa hè.
Các mức thuế do ông Trump đề xuất có thể khiến lạm phát tăng trở lại, buộc Fed phải xem xét trì hoãn hoặc hủy bỏ hai đợt cắt giảm lãi suất dự kiến trong năm nay. Nếu lãi suất duy trì ở mức cao lâu hơn, chi phí vay mua nhà và vay tiêu dùng có thể tiếp tục tăng, tạo thêm áp lực lên tốc độ tăng trưởng, theo nhà kinh tế Brian Bethune từ Đại học Boston College.
Matt Rowe, Giám đốc đầu tư tại Nomura Capital Management, nhận định rằng rất khó để dự đoán chính xác hướng đi và thời gian duy trì của chính sách thuế quan. “Nhưng có thể thấy rõ rằng điều này không mang lại lợi ích cho tăng trưởng, chi tiêu tiêu dùng và có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến thu nhập doanh nghiệp”, ông chia sẻ.
