::
Ông Putin đồng ý với đề xuất ngừng bắn nhưng kèm theo nhiều điều kiện, dường như nhằm kéo dài thời gian đàm phán mà vẫn duy trì quan hệ tốt đẹp với ông Trump.
Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 13/3 tuyên bố không bác bỏ đề xuất của Mỹ và Ukraine về một lệnh ngừng bắn kéo dài một tháng. Tuy nhiên, ông đưa ra một loạt điều kiện mà theo các chuyên gia có thể làm chậm tiến trình đàm phán hoặc thậm chí khiến cơ hội ngừng giao tranh trở nên khó thành hiện thực.
“Chúng tôi nhất trí với các đề xuất nhằm chấm dứt xung đột, nhưng những đề xuất đó phải đảm bảo mang lại hòa bình bền vững và giải quyết triệt để các nguyên nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng”, ông Putin phát biểu trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko tại Moskva.
Tổng thống Putin khẳng định một lệnh ngừng bắn ngắn hạn sẽ đem lại nhiều lợi ích hơn cho Ukraine so với Nga. Ông cũng đề cập đến tình hình giao tranh tại Kursk, cho rằng quân đội Nga vừa giành lại quyền kiểm soát thị trấn chiến lược Sudzha và đang dần mở rộng quyền kiểm soát toàn bộ tỉnh này sau 8 tháng Ukraine chiếm giữ.
Những phát biểu trên được cho là nhằm gửi đi thông điệp rằng Nga đang chiếm ưu thế trên chiến trường và mọi thỏa thuận ngừng bắn đều phải tính đến lợi ích của Moskva.
Các chuyên gia nhận định rằng những phát biểu của Tổng thống Putin phản ánh sự tính toán khéo léo trong chiến lược của nhà lãnh đạo Điện Kremlin. Ông dường như đang cố gắng duy trì một lập trường vừa tự tin về sức mạnh quân sự của Nga trên chiến trường, vừa thể hiện thái độ ôn hòa nhằm mở đường cho các cuộc đàm phán với Mỹ, đồng thời tránh làm mất lòng Tổng thống Donald Trump.
“Theo Andrew Weiss, cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ từng phục vụ trong chính quyền George H.W. Bush và Clinton, hiện là Phó chủ tịch phụ trách nghiên cứu tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, Tổng thống Putin dường như đang tỏ ra khéo léo và hợp lý trong cách tiếp cận của mình. Ông tránh gây căng thẳng với Tổng thống Trump, người đang đặt nhiều uy tín cá nhân vào nỗ lực thúc đẩy một thỏa thuận ngừng bắn”, Weiss nhận định.
Thomas Graham, thành viên danh dự của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại – một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại New York, cho rằng Tổng thống Putin hiện chưa chịu sức ép phải nhanh chóng tìm ra giải pháp cho cuộc xung đột. Vì vậy, việc ông đưa ra các điều kiện kèm theo và ám chỉ khả năng tiếp tục đối thoại với Tổng thống Trump dường như là chiến thuật nhằm kéo dài thời gian đàm phán.
“Tổng thống Nga đưa ra nhiều yêu cầu vì tin rằng Nga đang chiếm ưu thế trên chiến trường. Ông nhận thấy Ukraine đang gặp khó khăn và tìm cách kéo dài tình trạng này bằng các điều kiện của mình. Tuy nhiên, điều duy nhất khiến ông do dự là mong muốn xây dựng quan hệ sâu rộng hơn với Mỹ”, Graham nhận xét.
Chung quan điểm này, Mark Galeotti, chuyên gia phân tích về Nga tại London, cho rằng chiến lược của Tổng thống Putin bao gồm việc kéo dài thời gian nhằm giúp quân đội Nga tạo thêm lợi thế trên tiền tuyến, qua đó đạt được vị thế thuận lợi nhất trong các cuộc đàm phán ngừng bắn.
“Theo Galeotti, Tổng thống Nga dường như đang kéo dài thời gian. Ông ấy có vẻ đang tìm kiếm thêm sự nhượng bộ nhưng không trực tiếp từ chối đề xuất ngừng bắn.”
Trước đó, Yuri Ushakov, cố vấn chính sách của Điện Kremlin, từng đề cập đến kế hoạch của Tổng thống Putin khi cho biết rằng lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày do Mỹ đề xuất và phía Ukraine chấp nhận “không mang lại lợi ích gì” cho Nga.
“Lệnh ngừng bắn này chỉ tạo điều kiện để lực lượng vũ trang Ukraine củng cố đội hình, gia tăng sức mạnh và tiếp tục các hành động trước đó”, ông nói.
Những phát biểu của Tổng thống Putin trong buổi họp báo không nằm ngoài dự đoán của nhiều người từng có kinh nghiệm làm việc với Điện Kremlin.
Theo Boris Bondarev, cựu nhà ngoại giao từng phục vụ tại phái bộ thường trực của Nga ở Liên Hợp Quốc tại Geneva, ông Putin dường như tin rằng Moskva có thể đạt được các mục tiêu thông qua biện pháp quân sự. “Có vẻ như Tổng thống Putin cho rằng ông Trump quan tâm nhiều hơn đến việc đạt được một thỏa thuận hòa bình hơn là đến tình hình Ukraine”, Bondarev nhận xét.
Ngày 13/3, cựu Tổng thống Trump khẳng định rằng các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn vẫn đang được xúc tiến, đồng thời nhấn mạnh chính quyền của ông đang nỗ lực hướng tới việc đạt được một thỏa thuận với Nga.
Ông cho biết nhiều điều khoản trong thỏa thuận cuối cùng “đã được đưa ra thảo luận”, song nhấn mạnh rằng quyết định cuối cùng hiện phụ thuộc vào phía Nga.
“Giờ đây, chúng ta sẽ chờ xem liệu Nga có tham gia hay không. Nếu không, đó sẽ là một điều đáng tiếc cho toàn thế giới”, ông phát biểu trong cuộc gặp với Tổng thư ký NATO Mark Rutte tại Nhà Trắng.
Khi được hỏi liệu có xem xét áp dụng biện pháp đối với Nga hay không, Tổng thống Trump cho biết hiện ông ưu tiên việc đạt được một thỏa thuận. “Tôi mong rằng họ sẽ chấp thuận thỏa thuận này. Tôi không nghĩ họ muốn quay lại đối đầu thêm nữa”, ông chia sẻ.
Theo Weiss, dường như ông Trump đang nỗ lực hướng tới việc thiết lập một hình thức đình chiến nào đó tại Ukraine trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ, do đó, ông tỏ ra khá khẩn trương.
“Weiss cho rằng ông ấy rất mong muốn gặp gỡ riêng Tổng thống Putin trong thời gian vài tuần tới. Tuy nhiên, tiến hành đàm phán mà không có ưu thế nào là một thách thức lớn. Bạn không thể thể hiện rằng mình mong muốn đạt được thỏa thuận hơn phía đối phương”, Weiss phân tích.
Các chuyên gia cho rằng ông Putin có thể sẽ đưa ra hàng loạt điều kiện nhằm tối đa hóa lợi thế trước khi chấp nhận bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn nào.
Việc Tổng thống Nga khẳng định sẽ tiếp tục tập trung vào một thỏa thuận hòa bình có thể giải quyết “căn nguyên” của cuộc xung đột cho thấy ông đang nỗ lực tìm kiếm những nhượng bộ quan trọng từ phương Tây. Những yêu cầu này có thể bao gồm việc NATO giảm bớt sự hiện diện quân sự tại Đông Âu hoặc các nước đồng minh phương Tây ngừng viện trợ vũ khí cho Ukraine.
Moskva có thể sẽ tìm cách yêu cầu cấm đưa lực lượng quân sự nước ngoài vào Ukraine, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với bán đảo Crimea cùng bốn khu vực mà nước này tuyên bố sáp nhập từ Ukraine vào năm 2022.
“Theo tôi, Tổng thống Putin dường như đang áp dụng chiến lược đưa ra những yêu cầu mà Ukraine khó lòng chấp nhận, sau đó sẽ nói với Tổng thống Trump rằng ‘chúng tôi đã nỗ lực đàm phán, nhưng họ không hợp tác, vậy hãy cùng nhau tìm giải pháp khác'”, Ian Garner, học giả người Canada chuyên nghiên cứu về Nga, chia sẻ.
